معصومه شیخ الاسلامی - کارشناسی ارشدزبان و ادبیات فارسی
محمدحسین خان محمدی - دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
فرهنگ شبلویی - کارشناسی ارشدزبان وادبیات فارسی

منظور از جامعه شناسی در ادبیات جستجوی بازتاب ویژگیهای اجتماعی هر دوره ی تاریخی در آثار ادبی است؛ که در آن دوره پدید آمده است. به بیان دیگر آثاری که در هر دوره خلق میشود باید با فضای پیرامون خود در ارتباط باشد و تصویری قابل درک از آن ارایه دهد. از آنجا که شاعر و هنرمند در متن اجتماع زندگی میکند، بیگمان از رخدادهای و شرایط اجتماعی متاثر است. محمد حجازی نویسنده و دولتمرد دوره پهلوی از نخستین داستان نویسان رمانتیک ایران است احساس و اخلاقیات از ویژگی های بارز داستانهای اوست.این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی بر آن است تا به بررسی اوضاع اجتماعی در دو رمان هما و زیبا از محمد حجازی بپردازد. در ابتدا به تاریخ معاصر و مباحث نظری جامعه شناسی ادبیات میپردازد و در ادامه جهان داستان را مورد بررسی قرار میدهد.رمانهای زیبا و هما از زیباترین رمانهای وی به شمار میروند که به خوبی از فرهنگ عامه و خرافات، فساد دستگاه دولتی، رشوه خواریها و تبهکاری های کارمندان اداری، فساد اخلاقی، وضعیت زنان، فساد دستگاه دولتی و تبهکاری های کارمندان اداری، میهن پرستی، تاثیر مشروطه بر اوضاع اجتماعی، تجدد و سنت، ستم والیان، هیجان و شور انقلاب، استعمارستیزی را نشان میدهد.

اوضاع اجتماعی، جامعه شناسی ادبیات، محمد حجازی، زیبا ، هما.