محمد افروغ - استادیار دانشگاه اراک، گروه فرش

خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی، از مولفه ها و ابعاد مهم و راهبردی در زندگی انسان امروزی و به ویژه حوزه اقتصاد است. هنر و بهطور خاص هنرهایسنتی و صنایعدستی یکی از مهمترین بسترها و ظرفیت های بروز خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی است. چه اینکه در طول همه ی اعصار، هنرمندان عرصه ی هنرهایسنتی و صنایع دستی با مدد از قوه ی خلاقه و خیال، بدیعترین آثار کاربردی در قالب بهترین اشکال همراه با نگرشهای زیباشناختی و نمادپردازانه را تولید کردهاند که امروزه علیرغم گذشت اعصار متمادی و از دستدادن کاربرد خود، زینتبخش موزه ها و مجموعه های معتبر دنیا هستند. دستبافته های عشایری ایران شامل قالی و قالیچه، گبه، گلیم، جاجیم، خورجین، چنته و غیره که نمودی است از هنرهایبومی، قومی و کاربردی، بخشی از میراث فرهنگی و هویت-هنری قومی به شمار میرود که با بهرهگیری از عنصر خیال، ذوق و قریحهی بافندگان عشایری و با الهام از عناصر طبیعت پیرامون زندگی عشایر در طرح و نقش و رنگ آفریده میشوند. دلبافته های عشایری با استفاده از مواد و مصالح بومی(پشم و پشم ریسی، رنگزاهای بومی، طبیعی و گیاهی) که توسط خود ایلات و عشایر تولید میشوند، به صورت ذهنی بافته میشوند. امروز عشایری در اثر اسکان و یکجانشینی که تغییر شیوه ی زندگی این قشر را به همراه دارد، بخش اعظمی از دست بافته های خویش را در اثر عدم کاربرد از دست دادهاند. لذا برای حفاظت و صیانت از این میراث گرانبها و تقویت جنبهی اقتصادی و صادراتی آن میبایست با تکیه بر عنصر خلاقیت و نوآوری، محصولاتی مبتنی بر خواست، نیاز و دغدغه ی بازار، مصرف کننده و مشتریان تولیدگردد. پژوهش حاضر تحقیقی کیفی است. نوع تحقیق توسعهای(ترکیب تحقیق بنیادین و کاربردی) است. و روش تحقیق نیز توصیفی – تحلیلی است. گردآوری اطلاعات نیز به صورت میدانی و کتابخانه ای است.

هنرهای سنتی، صنایع دستی، دست بافته های عشایری، خلاقیت، نوآوری، کارآفرینی هنر