امین طاهری - واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
علی طاهری - پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی ایران ،تهران، ایران
نبی الله منصوری - واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
میرعلی اصغر فتحی وند - پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی ایران ،تهران، ایران

سهم پر رنگ و حیاتی گاز طبیعی در سبد انرژی جهانی و نقش کلیدی آن به عنوان یک منبع پاک و مطمین نسبت به دیگر منابع هیدروکربنی مانند نفت خام در مسیر توسعه ی پایدار بر کسی پوشیده نیست. افزایش چشمگیر استخراج و بهره برداری از مخازن گاز در دو دهه ی گذشته رشد چشمگیر تاسیسات صنعت پالایش و تولید گاز طبیعی را در دنیا سبب گشته است. کشور ایران نیز از این بابت مستثنی نبوده و امروز شرکت های هشتگانه پالایش گاز در ایران نقش پررنگی در تولید انرژی کشور ایفا می نمایند. در میان این شرکت های هشتگانه تنها شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی تا پایان افق چشم انداز 1404 مجموعه ای عظیم از سیزده پالایشگاه گاز خواهد بود که تولیدات حاصل از پالایش گاز و میعانات گازی در آن معادل بیش از پنج میلیون بشکه نفت خام خواهد بود. در چنین شرایطی مفهوم پاک بودن نسبی گازطبیعی به عنوان یک منبع مطمین تولید انرژی نباید باعث بی توجهی نسبت به اثرات ویژه ی زیست محیطی صنعت پالایش گاز گردد. با رشد چشمگیر این صنعت، صیانت از ایمنی و سلامت جمعیت عظیم کارگران و متخصصان این صنعت و سایر ذی نفعان شرکت های پالایش گاز نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. تولید گازهای گلخانه ای و سایر آلاینده های هوا، نشت مواد هیدروکربنی به خاک و منابع آب، خطرات ناشی از انتشار گازهای سمی، خطر انفجار و آتش سوزی و دامنه ی گسترده ای از انواع خطرات در این صنعت همواره مورد توجه قرار گرفته است. در این بین خطر مواجهه با مواد پرتوزای طبیعی از جمله خطراتی است که مورد غفلت واقع شده است. نتایج به دست آمده از تحقیقات انجام شده در میادین نفت و گاز من جمله میدان گازی پارس جنوبی که در بخش مقدمه به آنها اشاره خواهد شد، وجود مواد پرتوزای طبیعی در لجن های هیدروکربنی موضوعی بدیهی است. بنابراین شناسایی نقاط متاثر از خطر مواجهه با این مواد جهت انجام ارزیابی های دقیق ریسک ضروری می باشد.

گاز طبیعی پالایش گاز، مواد پرتوزای طبیعی، بهداشت حرفه ای؛ محیط زیست؛ پارس جنوبی،