محمدرضا ملایی - کارشناس مهندسی معماری، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران،

در این مقاله سعی شده است با رویکردی تطبیقی به مقایسه ی سلسله مراتب فضایی خانه های ایرانی در دوره ی صفویه و معاصر پرداخته شده و با تاکید بر فرهنگ غنی ایران به محاسن و معایب شکل گیری سلسله مراتب در دو دوره ی ذکر شده اشاره شود . هدف از این مقاله بررسی تاثیر ورود فرهنگ غربی در زمان معاصر بر سلسله مراتب و مقایسه ی آن با دوره ی صفویه می باشد. همچنین نقش سلسله مراتب در بوجود آمدن حریم در خانه های ایرانی و تاثیر فرهنگ و اعتقادات بر سلسله مراتب دو دوره ی متفاوت از لحاظ عقیدتی فرهنگی اشاره شده است. در انتها پس از بررسی و مقایسه ی سلسله مراتب در دو دوره ذکر شده، یکسری پیشنهادات و معادل سازی ها درجهت به کارگیری اصل سلسله مراتب در بناهای مسکونی دوره معاصر با برداشت هایی از سلسله مراتب خانه های صفویه ارایه شده است. در جهت تبیین موارد یاد شده با بررسی کتابخانه ای از مطالعات صورت گرفته و بررسی تطبیقی از مصادیق موجود به شناخت مسیله پرداخته شده است. همچنین به تاثیر حوزه ی فرهنگ و اعتقادات بر سلسله مراتب اشاره شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که سلسله مراتب در دوره های مختلف متاثر از فرهنگ، باورها، اعتقادات و هویت یک جامعه است. هدف اساسی در به کارگیری این اصل، حفظ استقلال افراد و فضاها و تامین آسایش روحی و جسمی اعضای خانواده و همچنین توجه به حفظ حریم در خانه های ایرانیاست.

سلسله مراتب فضایی، خانه های صفویه، کیفیت فضایی، خانه های معاصر، معادل سازی