محمدرضا اقدامی اسفقن سری - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

آیه 33 سوره مبارکه مایده در بردارنده جرم محاربه و افساد فی الارض می باشد. جمع یا جدایی دو مفهوم محاربه و افساد فی الارض مورد نظر آیه، همواره از مباحث مهم و اختلافی فقها و حقوقدانان بوده است. عده ای با تکیه بر برخی از روایات که در مواردی از افساد فی الارض در مجازات مجرمان نام برده است، این عنوان را جدای از محاربه دانسته و مجازات اعدام را برای مفسدان در نظر گرفته اند که از جمله آن می توان به ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 اشاره نمود که مصادیقی را تحت عنوان افساد فی الارض جرم انگاری نموده است، که این عمل با انتقادات فراوانی روبرو بوده است. زیرا اولا: در منابع فقهی جرمی به عنوان افساد فی الارض وجود ندارد و این عنوان به مفهوم خاص خود چیزی جدای از محاربه نمی باشد و ثانیا: از نظر حقوقی قیدهای آورده شده در ماده 286ق.م.ا بسیار تفسیربردار هستند و بسیاری از اعمال را می توان تحت شمول آن قرار داد، در حالی که حدود الهی ضابطه مند است و اینگونه جرم انگاری در مواردی که با مجازات اعدام روبرو هستیم، شایسته نظام قانونگذاری کشور عزیزمان نمی باشد. در این پژوهش ضمن انتقاد از عمل قانونگذار سال 1392 در خصوص جدایی دو مفهوم محاربه و افساد فی الارض به بررسی نظرات فقها، مفسران و حقوقدانان در خصوص موضوع مبحوث عنه پرداخته و روایات وارده را مورد ارزیابی قرار داده و در خاتمه پیشنهاداتی را ارایه می دهیم تا انشاالله در اصلاحات بعدی، ایرادات مورد اشاره رفع گردد.

محاربه، افساد فی الارض، ماده286 قانون مجازات اسلامی، اعدام