راضیه واحدی درمیان - دانشجوی کارشناسیارشد، بخش علوم دام، دانشگاه بیرجند
همایون فرهنگ فر - استاد، بخش علوم دام، دانشگاه بیرجند
محمدباقر صیادنژاد - کارشناس ارشد مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی، کرج

گاو هلشتاین از دیرباز به دلیل ظرفیت تولید بالا، مورد توجه اصلاح گران قرار گرفته است؛ به گونه ای که نژاد عمده در گاوداری هایصنعتی و نیمه صنعتی کشور ایران، محسوب می گردد. این تحقیق، با هدف ارزیابی اثر سهم توارث نژاد هلشتاین بر برخیخصوصیات تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری ایران اجرا شد. داده های خام، توسط مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی(وزارت جهاد کشاورزی) ارایه و به وسیله نرم افزارهای بانک اطلاعاتی فاکس پرو و اکسس ویرایش گردیدند. فایل نهایی ارقام،دربرگیرنده 208.085 رکورد متعلق به 208.085 راس گاو شیری شکم- اول توزیع یافته در 8802 گله (در 58 استان کشور) و زایش کرده طی سال های 8738 تا 8731 بود. صفات، شامل تولید شیر 782 روز و دوبار دوشش (MILK3052X)، تولید شیردوره ی شیردهی (TMILK)، سن نخستین زایش (AFC)، تعداد روزهای شیردهی (LL) و متوسط تولید شیر روزانه (ADM)بودند. سهم توارث نژاد هلشتاین، بین 28 تا 888 درصد، و دامنه ی سن نخستین زایش گاوها بین 80 تا 10 ماه بود. هر یک ازصفات مزبور، توسط یک مدل خطی با گنجاندن برخی اثرات ثابت و متغیرهای همراه، توسط نرم افزار SAS آنالیز آماری شدند.ضرایب تابعیت جزیی صفات LL, AFC, TMILK, MILK3052X و ADM از متغیر کمکی سهم توارث نژاد هلشتاینبه ترتیب 6/78 (اشتباه معیار 8/861)، 6/03 (اشتباه معیار 8/803)، 8/885- (اشتباه معیار 8/8887)، 8/85 (اشتباه معیار 8/8886) برآورد گردیدند؛ که از لحاظ آماری، معنی دار بوند (P<8/8888). از این رو نتیجه گیری می شود که با افزایش یک درصد سهم توارث نژاد هلشتاین، مقدار شیر 782 روز و دوبار دوشش، مقدار شیر دوره ی شیردهی، تعداد روزهای شیردهی و متوسط مقدار شیر روزانه انتظار می رود به ترتیب به اندازه ی 6/7 کیلوگرم، 6/03 کیلوگرم، 8/85 روز و 55 گرم افزایش داشته باشند؛ ولی در مقابل، سن نخستین زایش حدودا به اندازه ی 8/1 روز کاهش نشان دهد. بر اساس یافتههای تحقیق حاضر، توصیه میگردد که در برنامهی ارزیابی ژنتیکی گاوهای شیری ایران، اثر متفاوت بودن ساختار نژادی نیز درنظر گرفته شود.8 روز کاهش نشان دهد. بر

سهم ژن هلشتاین، صفات تولید و تولید مثل، گاو شیری، متغیر کمکی