قبله علی فرمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری موسسه آموزش عالی آفاق ارومیه
عبدالله حسن زاده قورت تپه - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجانغربی، سازمان تحقیقات، آموزش و -ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
احمد محمودزاده - دانشیارمنابع طبیعی موسسه آموزش عالی آفاق ارومیه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه گیاهپزشکی
افشین خورسند - کاندیدای دکتری آبیاری و زهکشی موسسه آموزش عالی آفاق ارومیه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی

درخت صنوبر دارای اهمیت ویژهای از لحاظ تولید نهال در استان آذربایجان غربی می باشد. با توجه به کمبود آبوخشکسالی استفاده از محرک های مختلف رویشی و ریشه زایی ورژیم های مختلف نیاز آبی در تولید نهال انجام شد. اینطرح درسال زراعی 1396 در زمین زراعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی اجرا شد. دراین تحقیق، مقایسه چهار تیمار رژیم های آبیاری (آبیاری سنتی با آبیاری کامل 100 % نیاز آبی و آبیاری تیپ با تامین آب)100%، %57 و 50 %) نیازآبی به عنوان تیمار اصلی و دو تیمارهای هورمونی (تیمار گذاشتن نوک نهال به هورمون اکسین1500IBA میلی گرم درلیتر، تیمار گذاشتن نوک نهال به هورمون اسیدایندول بوتیریک 100NAA میلی گرم درلیتر) بهمدت یک دقیقه و تیمار شاهد که به عنوان عامل فرعی درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی درچهارتکرارانجام گرفت.اندازه گیری آب با کنتور حجمی آبیاری شد. مقدارآب داده شده به آبیاری سطحی 1087 مترمکعب در هکتار و همچنین دربقیه تیمارهای که شامل آبیاری تیپ نواری، 100%، 75% و 50% نیاز آبی به ترتیب مقدار 9240، 6930 و 4620 مترمکعب در هکتار بود. نتایج حاصل ازتجزیه واریانس میانگین داده ها در نرم افزار SAS نشان داد که تاثیررژیم های آبیاری و هورمونرشد در صفات اندازهگیری شده شامل بهره وری آب در تولید نهال از لحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود.درصفات اندازه گیری شاخص برگ و بهره وری آب در تکرار معنی دار نبوده و همچنین شاخص برگ واندازه قطر برابرسینهدر تیمارهورمون رشد و اثرمتقابل آبیاری و هورمون رشداحتمال یک درصد معنی دار نبود.تمام صفات اندازه گیری شده درتیمار آبیاری در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. ارتفاع نهال های صنوبردرتمام تیمارها از 170 سانتیمتر بیشتر بود وقابلیت انتقال به مناطق مختلف را دارد. می توان با حداقل مصرف آب امکان تولید نهال و انتقال آن برای کاشت، توسعهکشت صنوبر، جنگلداری، تولید چوب و اشتغالزایی ایجاد کرد.

صنوبر، درصدی ازنیازآبی، محرک رشد