محمد خالدی - عضو هیات علمی موسسه پژوهشهای برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی و مدیر کل دفتر امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی
جواد عزمی - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

تامین مالی فعالیت های کشاورزی، به دلیل ساختار خاص این بخش و وابستگی زیاد آن به شرایط محیطی که منجر به ریسک بالایکسب و کار در این بخش شده، با چالش های جدی رو به رو است. سرمایه گذاری در بخش کشاورزی علاوه بر رشد و اشتغال در اینبخش، به رشد و تولید و اشتغال در بخشهای دیگر نیز کمک میکند. لیکن، با وجود نقش بالای بخش کشاورزی، میزان سرمایه گذاریدر این بخش نسبت به کل سرمایه گذاری در کشور در سطح پایینی قرار دارد و برون رفت از بسیاری از مشکلات بخش کشاورزی مستلزمتامین مالی و تشکیل سرمایه در این بخش میباشد. از طرف دیگر، تخصیص منابع مالی به بخش کشاورزی طی سالهای گذشته، بهدلیل تامین مالی پروژه ها و طرح های بخش کشاورزی به صورت جزیره ای و بدون توجه به هماهنگی بین اجزای مختلف زنجیره عرضه،نتوانسته تاثیر زیادی بر توسعه بخش کشاورزی داشته باشد. توسعه پایدار تولید و اشتغال در بخش کشاورزی مستلزم حرکت از کشاورزیسنتی (Agriculture) به کشاورزی تجاری و توسعه کسب و کارهای کشاورزی (Agribusiness)، با تمرکز بر تامین مالی زنجیره عرضه/ارزش به جای فعالیتهای مستقل و جزیرهای میباشد. تجربه همه کشورها نشان میدهد که با روند توسعه، سهم بخش کشاورزی ازتولیدناخالص داخلی و اشتغال کل کشور کاهش مییابد، لیکن سهم کسب و کارهای کشاورزی روند افزایشی را دارد. لذا، توجه به توسعهکسب و کارهای کشاورزی و تمرکز بر کل زنجیره عرضه اهمیت بسیار بالایی دارد. این نوع از رویکرد توسعهای نیاز به الزامات وسازوکارهای خاصی از تامین مالی و سرمایه گذاری دارد. در این مقاله، ضمن تحلیل و بررسی زنجیره عرضه محصولات کشاورزیراهکارهای لازم برای سرمایه گذاری مطلوب در بخش کشاورزی ارایه شده است. بر اساس بررسیهای انجام شده میتوان نتیجه گرفت،سرمایه گذاری در توسعه بخش های لجستیک مانند سیستم حمل و نقل، انبارداری، سردخانه و غیره با کاربرد تکنولوژی های پیشرفته ومناسب؛ توسعه و گسترش اطلاعات، ارتباطات و هماهنگی بین اجزا مختلف زنجیره با کاربرد فن آوری اطلاعات و تاکید و تمرکز برکیفیت و سلامت محصولات و مواد غذایی با استانداردسازی ملی و بین المللی از جمله مواردی است که کمک زیادی به توسعه زنجیرهارزش محصولات کشاورزی و اشتغال در بخش کشاورزی خواهد نمود.

زنجیره ارزش، اشتغال، کسب و کار کشاورزی