نازیلا خسروی - دانشگاه محقق اردبیلی
آیدا عباسی کلو - دانشگاه محقق اردبیلی
حسین شهاب - دانشگاه محقق اردبیلی

هدف از این پژوهش بررسی مدل زمین آماری شاخص کراس (CROSS) در سه فاصله مشخص می باشد. برای این منظور تعداد 330 نمونه به صورت مرکب از عمق صفر تا 30 سانتی متری ودر قالب شبکه بندی منظم برداشت شد و به آزمایشگاه خاک منتقل گردید و پارامترهای Ca, K, Na و Mg که پارامترهای تاثیرگذار بر روی شاخص کراس هستند با روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شده ومورد نرمال سازی قرار گرفتند. همچنین ضریب همبستگی پیرسون (r)، سطح معنی داری (sig) و ریشه دوم میانگین مربعات باقی مانده (RMSE) برای هریک و در پایان برای شاخص کراس محاسبه شد. مدلسازی زمین آماری واستخراج واریوگرام های شاخص توسط روش درمان یابی کریچینگ در سه فالصله 250، 500 و 750 متری و در محیط نرم افزار جی اس پلاس انجام شد. نتایج به دست آمده حاکی از همبستگی معنی دار شاخص کراس در دو فاصله 250 و 500 متری هستند. شاخص CROSS شاخصی است که به پایداری خاکدانه اشاره می کند و با توجه به اینکه غلظت های پتاسیم و منیزیم در برخی خاک ها به طور طبیعی بالاست از این شاخص استفاده می شود که اثرات سدیم و پتاسیم را بر کلسیم و منیزیم و پراکندگی رس نشان می دهد با توجه به نقش پتاسیم در پایداری خاکدانه و اهمیت شاخص CROSS در پیش بینی نقش آن عنصر، پژوهش حاضر ضرورت این شاخص را در زمینه پیش بینی اهمیت عنصر پتاسیم نمایان تر می کند و ضمن اثبات و تکرار نتایج پژوهشگران پیشین نقش شاخص CROSS را یادآور می شود با این وجود به نظر می رسد برای بررسی بیشتر کارآیی شاخص CROSS در مورد بیان پایداری ساختمانی خاک ها، لازم است پژوهش های بیشتری بر روی انواع مختلفی از خاک ها انجام شود تا کارایی این شاخص نمایان تر شود. امروزه علم زمین آمار در راستای تحقق این مهم محققان را یاری کرده است.

همبستگی، شاخص کراس، سطح معنی داری، فاصله، زمین آمار، پتاسیم