بهزاد امیدی کاشانی - شرکت دانش بنیان بهسازان آب و انرژی بیرجند
امید دیمی - شرکت دانش بنیان بهسازان آب و انرژی بیرجند

بهبود وضعیت جمع آوری، خشک کردن و بسته بندی زرشک می تواند نقش مهمی در اقتصاد و درآمد ملی استان خراسان جنوبی ایفاکند. اما به دلیل عدم بهره وری کافی و بالا بودن میزان ضایعات این محصول، افت کیفیت و خصوصیات ظاهری آن خصوصا در زمانخشک کردن و همچنین بسته بندی های نادرست و فاقد استاندارد سبب شده است که درآمد ناشی از تولید و فروش و صادرات اینمحصول در سطح پایینی قرار داشته باشد. این محصول ارزشمند در میان کالاهای صادراتی غیرنفتی حا یز اهمیت بوده و سزاوارسرمایه گذاری اقتصادی می باشد؛ به طوری که هر 5 کیلو زرشک معادل ارزش دلاری (یا ارزی) یک بشکه نفت خام است. با توجه بهاین موارد، طرحی پیشنهاد گردید که با هدف افزایش کیفیت و ماندگاری زرشک و در نتیجه بازارپسندی آن، مراحل برداشت تابسته بندی زرشک بر اساس یک استاندارد مدون صورت گیرد. بدین صورت که زرشک را بدون قطع شاخه و عقیم سازی درخت، درهمان محل باغ و بدون دخالت دست جمع آوری نموده و با رعایت مسایل علم ی و بهداشتی، شستشو و خش ک کردن و نهایتابسته بندی آن با بهترین کیفیت انجام شود. در این راستا لازم است با بکارگیری اصول مهندسی ، دستگاه مکانیزه ای طراحی وساخته شود که اهداف فوق را محقق سازد. دستگاه مدنظر قابل حمل بوده (به کمک یک کامیونت) و به یک ژنراتور برا ی تام ینبرق و به یک منبع آب در حدود 5 مترمکعب نیاز دارد. دستگاه در شرا یط ایده آل بایستی زرشک را توسط خرطو م ها ی بزرگ(مکنده) یا روش های دیگر به صورت سالم از شاخه ها جدا کند و سپس زرشک های جدا شده توسط تسمه نقاله به داخل دستگاه کهبر روی کامیونت مستقر است، منتقل شود. آنگاه مراحل شستشو و احیانا تمیزکاری نهایی به همراه ضدعفونی، و سپس خشک کردنبه روش مهندسی تا میزان دلخواه و در انتها بسته بندی استاندارد می بایست بر روی کامیونت و در همان محل باغ کشاورز ی انجامشود. در رابطه با هزینه ی سرمایه گذاری برای طراحی و ساخت دستگاه پیشنهادی و تجهیزات همراه آن در حال حاضر مبلغ ی درحدود 800 میلیون تومان انتظار می رود، که دوره ی بازگشت سرمایه نیز -با احتساب 2 تن زرشک تمیز و خشک در روز- حدودا 2الی 4 سال پس از اتمام پروژه برآورد می شود. همچنین، از آنجایی که استانداردی برای این محصول وجود ندارد، لذا شایسته استکه به جهت امکان عرضه ی زرشک با مشخصه های میکروبی و ظاهری مناسب، استانداردهای ملی یا حتی بین المللی تدوین گردد. بادر نظر گرفتن موارد فوق، انتظار می رود که در زمینه ی بازاررسانی زرشک گام های ارزشمندی برای مصارف داخلی و همچنینصادرات آن برداشته شود. این مهم قطعا می تواند در حفظ فاکتورهای سلامتی این محصول ذی قیمت و در نتیجه مشتری پسندی وجلب رضایت مصرف کنندگان، مثمر ثمر باشد.

استحصال زرشک، بسته بندی مناسب، بهره وری بالا، تدوین استاندارد، دستگاه مکانیزه، رضایت مصرف کنندگان