محمد محمدی - دانشجوی آبیاری زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
عباس خاشعی سیوکی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

در این پژوهش به نقش تغییر کاربری مخروط افکنه ها درحوضه ی دشت بیرجند و تاثیر آن در افت آب های زیرزمینی میپردازیم و با استفاده ازعکس های ماهواره ای و نمایش ابخوان دشت بیرجند در GIS نشان خواهیم داد که چگونه گسترششهرها وهمچنین خشکسالی های پی در پی ازگذشته تاکنون درمحیط مخروط افکنه باعث افت سطح آبهای زیرزمینی شدهاست. نتایج پژوهش های گذشته نشان می دهد که سکونتگاه های گذشته برای دسترسی به خاک مناسب وگسترش کشاورزیاکثرشان درمناطق میانی و انتهایی مخروط افکنه استقراریافته اندکه امروزه گسترش بیشتری یافته اند (مخروط افکنه های واقعدر نیمه ی جنوبی حوضه ی آبریز دشت بیرجند به علت نزدیکی به شهر و استقرار مناطق مسکونی برروی آن از اهمیت ویژهای برخورداراند) می دانیم که مخروط افکنه ها و سدهای زیرزمینی دو عامل مهم در افزایش سطح آبهای زیرزمینی اند. امادرچند دهه ی اخیر به علت خشکسالی های مداوم، توسعه ی شهرها، گسترش جاده سازی و حفر چاه های غیر مجاز وبرداشت بی رویه آب از محیط مخروط افکنه به علت داشتن خاک مناسب برای کشاورزی باعث افت سطح آب در چند دههاخیر شده است. درگذشته این برداشت بیشتر از طریق قنات ها صورت می گرفته که با پایین افتادن سطح آب در بالادسترفته رفته باعث شد که انسان ها به حفر چاه های عمیق و... روی بیاورند.