شهلا اتابکی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی کشاورزی, گروه بیوتکنولوژی, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهید باهنر کرمان
شهرام پورسیدی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهید باهنر کرمان
ساراالسادات راه پیما - استادیار گروه بیوتکنولوژی, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهید باهنر کرمان

پونه سای هزاری .Nepeta bornmuelleri Hausskn. ex Bornm یکی از گونه های گیاهان دارویی بسیار معطر از تیرهنعنا (Lamiaceae) است. جنس nepeta در ایران دارای 67 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله است که اغلب آنها انحصاریایران هستند [مظفریان, 1394]. این گیاه بدلیل داشتن اثرات درمانی از جمله ضد نفخ ضد آسم تسکین و دهنده درد معده درطب سنتی استفاده شده است. خواص دارویی این گیاه به خاطر حضور روغن های اسانسی و فلاونوییدهای موجود در این گیاهاست . برگ, گل, ساقه و ریشه این گیاه شامل ترکیبات دارویی مختلف از جمله 7aβ,7a,4aβ -نپتالاکتون, 1 و 8 -سینیول,7aα,7α,4aα - پنتالاکتون, بتاپینن,کاریوفیلین اکسید می باشد. کشت ریشه های مویین به خاطر سرعت رشد بالا و نیز تواناییتولید پایدار متابولیت های ثانویه مورد توجه قرار دارد. در این تحقیق ریشه های مویین توسط Agrobacterium rhizogenesتولید و تاثیر سه سویه (A4, AR15834, K599) و سه محیط کشت (MS کامل, 1.2MS؛ 1/4MS) و دو نوع ریزنمونه (برگو ساقه) در القای ریشه مویین بررسی شد. در طی رشد ریشه ها صفاتی از جمله درصد القای ریشه, طول ریشه ها در محیطجامد, و فاز رشدی ریشه ها در محیط مایع اندازه گیری و ثبت شد. نتایج تفاوت معنی داری بین تیمار های مختلف از نظرصفات مورد بررسی در سطح 5 درصد نشان داد بطوریکه بهترین ریزنمونه از نظر درصد القای ریشه برگ, بهترین سویه A4 وبهترین محیط کشت 1/2MS بود. اثبات تراریختی ریشه های مویین به وسیله PCR و با استفاده از آغازگرهای rol C و vir D انجام و تایید گردید.

اگروباکتریوم رایزوژنز, پونه سای هزاری, ریشه مویین