زهرا یادگارزائی - کارشناس ارشد جامعه شناسی
رضاعلی محسنی - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
محمدمهدی لبیبی - استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

در سالهای اخیر با رشد شهرنشینی تغییرات زیادی در سبک زندگی افراد به خصوص در کلانشهرهایی مانند تهران به وجودآمده است که این تغییرات با ویژگی هایی مانند مصرفی شدن و ماشینی شدن هرچه بیشتر ،عجین شده است. این ویژگی هااز یک سو باعث سهولت در امور زندگی و از یک سو پیامدهای منفی را برای افراد جامعه به وجود آورده است .یکی از این پیامدهای منفی ،استفاده بی رویه از وسایل حمل و نقل شخصی و ترافیک و افزایش رفتارهای پرخطر رانندگی است. در ایننوشتار ،برخی از زمینه های شکل گیری رفتارهای پرخطر رانندگی و تجارب زیسته رانندگان در این خصوص تحلیل شده است. روش: این مطالعه در چارچوب پارادایم تفسیرگرایی و با روش کیفی و رویکرد پدیدار شناختی با 18 نفر از رانندگان سطح شهر تهران در سال 96 صورت گرفته است. وبا کمک روش 6 مرحله ای اسمیت به تجزیه و تحلیل داده های کیفی پرداخته شد. یافته ها: مهمترین مقوله ی کشف شده از سوی مشارکت کنندگان ،نقص در فرآیند یادگیری اجتماعی است که در بسیاری از موارد ،رفتار پرخطر رانندگی از طریق خانواده و یا شبکه دوستان و سایر واسطه های اجتماعی شدن ،برساخته می شود. سایر مقوله های مهم نیز عبارتند از: ،نارضایتی از وضعیت اقتصادی-اجتماعی،نحوه نگرش به پلیس ،فراهم نبودن بسترهای عینی (عوامل محیطی –فنی)، احساس تبعیض جنسیتی در فضای رانندگی،فراهم نبودن بسترهای ذهنی مناسب (عوامل فرهنگی) و....نتیجه گیری:در مجموع به نظر می رسد با افزایش آگاهی از طریق آموزش های مفید در زمینه فرهنگ رانندگی به رانندگان و آشنا نمودن آنان با پیامدهای منفی چنین رفتارهایی و نیز جایگزین کردن فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقلعمومی به جای وسایل حمل و نقل شخصی و نیز فراهم نمودن سایر بسترهای اجتماعی –فرهنگی مناسب، در جهت پیشگیری و اصلاح چنین رفتارهایی کوشید.

برساخت اجتماعی، پدیدار شناسی ،تجارب زیسته،رفتار پرخطر رانندگی