جلال غلام نژاد - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان، اردکان، یزد

برای کنترل بیماریزا گیاهی از قارچ کش های شیمیایی استفاده میشود. مصرف این قارچ کشها باعث مخاطراتی برای انسان و محیط زیست میشود. دراین بین، به عنوان یک جایگزین مناسب برای سموم شیمیایی، از عصاره های گیاهی به عنوان یک روش سازگاربامحیط زیست میتوان استفاده کرد. در این پژوهش از عصاره های آبی و متانولی اسطوخودوس ( Lavandula(officinalisL.، رازیانه (Foeniculum vulgare)، پونه آبی (Mentha aquatica)، آویشن شیرازی (Zataria multiflora) واکالیپتوس (Eucalyptuscamaldulensis dehn) جهت کنترل بیماریزا کپک خاکستری سیب با عامل بوتریتس س نرآ، در آزمایشگاه و در انبار 4 C استفاده شد. بر اساس نتایج در مورد آزمون دیسک گذاری در محیط کشت، عصاره آبی اسطوخودوس با غلظت 500 g/ml و 22 mm قطر ممانعت از قارچ بیماریزا، دارای بیشترین اثر کنترل کنندگی و عصاره پونه آبی با غلظت g/ml 50 و 3/22mm قطر ممانعت از قارچ بیماریزا، دارای کمترین اثر کنترل کنندگی، درزمینه کاهش رشد قارچ بود. در مورد عصاره-های متانولی نیز عصاره اسطوخودوس با غلظت 500 g/ml و 31/62 mm قطر ممانعت از قارچ بیماریزا، بهترین عصاره بود. در آزمون اختلاط با محیط کشت نیز عصاره های آبی و الکلی اسطوخودوس با میزان 63/05 و 77/61 درصد ممانعت از قارچ بیماریزا به ترتیب، نسبت به شاهد در غلظت 500 g/ml بهترین کنترل کنندگی را نشان داد. بر اساس نتایج آزمایشگاهی بعد از اسطوخودوس، عصاره گیاه رازیانه در حلال های آبی و عصاره گیاه اکالیپتوس در حلال الکلی بهترین اثر کنترل کنندگی را در هر دو آزمون داشتند. در آزمون انبار 4 C سطح لکه ایجادشده در تیمار عصاره های آبی اسطوخودوس و رازیانه با غلظت شش در 1000 به میزان 8/57 cm2 و 11/72 cm2 کمترین میزان خود را در مقایسه با سایر تیمارها و همچنین تیمار شاهد (با میزان cm2 (30/47 داشتند. بر اساس نتایج آزمونهای آزمایشگاهی و انباری عصاره گیاهان اسطوخودوس و رازیانه به عنوان ترکیبات طبیعی با پتانسیل کنترل کنندگی بالا معرفی میشوند.

اسطوخودوس، اکالیپتوس، آویشن دار، بوتریتس سینرآ، پونه آبی، رازیانه، سیب، عصاره گیاهان و کپک خاکستری