منصوره مقصودلومحلی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
بهنام شفیعی بافتی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

افقهای آرژیلیتی دارنده اووییدهای آهن، از سازند لشکرک البرز شرقی (اردویسین زیرین- میانی) و بر اساس توالی کاملا آواری کم ژرفا و بدون حضور سنگ های آتشفشانی واقع شده اند. هماتیت و شاموزیت کانیهای آهندار اصلی هستند و گوتیت و گلاکونیت در مقدار جزیی شناسایی شدند. افقهای مورد بررسی، با میانگین 21 درصد وزنی آهن در گروه سنگ آهنهای اوولیتی کمعیار رده بندی شده اند. آهن مورد نیاز برای تشکیل اووییدهای آهن در مناطق مورد بررسی، از آب دریای معمولی در دسترس قرار گرفته است و این آهن میتواند بهصورت ذرات آواری همراه با رسها، از هوازدگی و فرسایش سنگ های شیلی و از خشکیهای مجاور به دریا حمل شود. بالا بودن میزان پتاسیم و سیلیکا در افقهای اوولیت آهن، حضور زیرکن، کوارتز و کانیهای رسی در داخل اووییدها و همچنین در زمینه این سنگ ها ضمن تایید این الگو، نقش رسهای آهندار را در پیدایش اووییدهای اولیه شاموزیتی در محیطی با pH=5-9 و Eh اکسیدان متوسط-ضعیف با اهمیت نشان داده است. فراوان بودن اووییدهای هماتیتی نسبت به گوتیتی، اووییدهای متراکم و بیضی شکل و رخداد فراوان رگهچه های کلسیتی قطع کننده اووییدها به فرآیند دیاژنز و تبدیل شاموزیت و گوتیت به هماتیت نسبت داده شده است.

آهن اوولیتی، هماتیت و شاموزیت، توالی پیشرونده، سازند لشکرک، البرز شرقی