ژیوکرونولوژی(U-Pb) زیرکن، پتروگرافی، ژیوشیمی و رادیوایزوتوپهای متاریولیت های برنورد (مرکز زون تکنار- شمال غرب بردسکن)

منطقه مورد بررسی، در بخش میانی زون ساختاری تکنار در شمال خرد قاره ایران مرکزی قرار گرفته است. این زون ساختاری از سازند تکنار و کمپلکس پلوتونیک برنورد تشکیل شده است. تشکیلات ولکانوسدیمنت سازند تکنار متشکل از سنگ های آتشفشانی فلسیک (متاریولیت- ریوداسیت و توف ریولیتی) با ضخامت قابل توجه و به همراه مرمر و ماسه سنگ کمی دگرگون شده، فیلیت، اسلیت و شیست است. کانیشناسی و شیمی اولیه این سنگ ها بر اثر فرآیندهای ثانویه (دگرگونی ناحیه ای و دگرسانی هیدروترمالی) مورد تغییر قرار گرفته است. بیشترین حجم سنگ های آتشفشانی مورد بررسی در بخشهای زیرین و میانی سازند تکنار به همراه توفهای لایه ای سبز روشن تشکیل شده است. در برخی از نقاط، این مجموعه ولکانوسدیمنت در کنتاکت با کمپلکس گرانیتویید برنورد مشاهده میشود. سن سنجی کانی زیرکن به روش (U-Pb) متاریولیتهای سازند تکنار، سن -6/62 ،552/23 + 4/73 میلیون سال قبل (اواخر نیوپروتروزوییک) را نشان میدهد. ت552فεNd زمان تشکیل متاریولیتهای برنورد (مرکز زون تکنار) در گستره -6/98 تا -1/5 قرار میگیرد. عناصر نادر خاکی سبک (LREE) به جز Eu نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) با شیب ملایمی غنی شدگی نشان میدهند. همچنین، در این متاریولیتها، غنی شدگی در بیشتر عناصر کمیاب ناسازگار (Th, U,Y,K,Rb,Pb, Nd) دیده میشود در حالیکه عناصر (Ba,P,Ti,Sr,Zr, Nb) فقیرشدگی شاخصی را در مقایسه با گوشته اولیه نشان میدهند. مشخصه ایزوتوپی (143Nd/144Nd)i متاریولیتهای منطقه مقدار عددی 0/511701 تا 0/511855 بهدست آمده است. مقدار عددی نسبت (87Sr/86Sr)i متاریولیتهای منطقه برنورد در گستره 0/688949 تا 0/723435، بیانگر دو منشا مختلف برای گدازه های ریولیتی این منطقه است. با توجه به مطالب بالا و همچنین حجم بالای ولکانیسم در منطقه تکنار، میتوان تشکیل آنها را به یک محیط ریفت قارهای مربوط دانست. این ریفت میتواند با ایجاد یک زبانه1 در گوشته بالایی واقع در زیر پیسنگ2 شرق ایران در مدت زمان نیوپروتروزوییک تشکیل شده باشد.

Keywords:

ایزوتوپ , زیرکن , سن سنجی , نیوپروتروزوییک , برنورد , بردسکن , تکنار