جمال رسولی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
منصور قربانی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
وحید احدنژاد - گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، صندوق پستی، ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵

کمپلکس گرانیتوییدی جبال بارز در جنوب شرق استان کرمان، بین طول های شرقی ′ 45 57◦ تا00 58◦ و عرض های شمالی 30 28◦ تا00 ◦ 29 واقع شده است. در این کمپلکس، پیکره اصلی سنگشناسی شامل گرانودیوریت بوده؛ ولی سنگ هایی با ترکیب کوارتزدیوریت، گرانیت و آلکالیگرانیت و به مقدار بسیار کم تونالیت نیز دیده شده است که به وفور دارای انکلاوهای ماگمایی فلسیک و مافیک هستند . احتمالا انکلاوهای فلسیک حاصل گسیختگی های حاشیه ای در اثر ضربان های تزریق متوالی در فازهای اولیه و سقف توده نفوذی گرانیتوییدی بوده و انکلاوهای مافیک نیز با استناد به تفاوت های آشکار با سنگ میزبان گرانیتوییدی، نشانهای از اختلاط ماگمای فلسیک و مافیک در منطقه است. بررسی های میکروسکپی ریزساختارها نشاندهنده سه نوع ریزساختار ماگمایی، ساب ماگمایی و میلونیتی است که ریزساختارهای ماگمایی و ساب ماگمایی، هم زمان با جایگیری توده اتفاق افتاده است؛ ولی ریزساختارهای میلونیت ی، حاصل فعالیت های پس از جای گیری توده هستند. بر اساس بررسی های ژیوشیمیایی، ماگمای مجموعه مورد بررسی، سرشت پرآلومین تا متاآ لومین داشته و گروه ماگمایی آن از نوع کالکآلکالن پتاسیم متوسط تا بالاست. همچنین بررسی نمودارهای تغییرات اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی، طیف پیوسته ای بین ترکیبات سنگ های مورد بررسی نشان داده که بیانگر انجام تفریق ماگمایی گسترده در طی تبلور است . بررسی های صحرایی، مطالعات پتروگرافی و ژیوشیمیایی نشان می دهد که سنگ های مورد بررسی از نوع گرانیتوییدهای نوع Iاست و در زیر مجموعه گرانیتهایCAGقرار می گیرند. از نظر جایگاه زمین ساختی، این سنگ ها جزو گرانیتوییدهای کمان قاره ای بوده اند و از گرانیت های قبل از برخورد تا هم زمان با برخورد به شمار می آیند. به نظر میرسد کمپلکس گرانیتوییدی جبال بارز در داخل یک پهنه برشی قرار گرفته وماگما از محل کالداری میجان در دفعات مختلف در طول پهنه برشی، به شکل سیل تزریق و جایگزین شده و خاستگاه ساختاری کمپلکس گرانیتوییدی جبال بارز، فضاهای کششی است که محصول رژیم زمین ساختی ترافشارشی هستند.

مجموعه گرانیتوییدی جبال بارز، فرورانش، ریزساختارها، زمین ساخت ترافشارشی