غلام حسین نظری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
قدرت ترابی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

دایکها و استوکهای لمپروفیری الیگوسن در منطقه کالکافی (ایران مرکزی، غرب بلوک یزد)، سنگ های ولکانیک ایوسن و سایر واحدهای قدیمیتر همچون سنگ آهکهای کرتاسه را قطع کردهاند. این لمپروفیرها دارای فنوکریستهای هورنبلند(مگنزیوهاستینگزیت)، پیروکسن (دیوپسید) و پلاژیوکلاز (لابرادوریت تا بیتونیت) در یک ماتریکس دانه ریز تا دانه متوسط شامل همان کانیها و آپاتیت، مگنتیت، اپیدوت و کلریت هستند. زونینگ نوسانی فنوکریستهای کلینوپیروکسن و گستره تدریجی مقادیر Al2O31/34) تا 5/49 درصد وزنی) و 0/37) TiO2 تا 0/83 درصد وزنی) آنها، بیانگر تبلور این کانیها در حین صعود، همراه با تغییرات فشار است. با توجه به نتایج بررسی های پتروگرافی، نوع و ترکیب شیمیایی کانیهای سازنده این لمپروفیرها، میتوان آنها را اسپسارتیتهای کالک آلکالن نامید. نتایج آنالیز عناصر کمیاب فنوکریست های آمفیبول، پیروکسن و پلاژیوکلاز با استفاده از دستگاه LA-ICP-MS نشان می دهد که آمفیبول ها بیشترین و پلاژیوکلازها کمترین مقدار عناصر نادر خاکی را دارند. ترموبارومتری آمفیبول وپیروکسن های موجود در لمپروفیرهای کال کافی به ترتیب دمای میانگین 886 و 1150 درجه سانتی گراد و فشار 1/5تا 3/0 و 2 تا 5 کیلوبار را نشان می دهند. فشارهای به دست آمده اعماق 7 تا 17 کیلومتر را برای تبلور کلینوپیروکسن ها و 6 تا 11 کیلومتر را برای تبلور آمفیبول ها مشخص می کنند. دمای تعادل زوج کانی همزیست آمفیبول – پلاژیوکلاز به طور متوسط 860 درجه سانتی گراد به دست آمده است. ویژگی های ژیوشیمیایی کانی های سازنده لمپروفیرهای کال کافی نشان می دهد که ماگمای سازنده این سنگ ها در محیط تکتونوماگمایی مرتبط با فرورانش ایجادشده و محصول ذوب یک اسپینل لرزولیت گوشته لیتوسفری بوده است.

اسپسارتیت، لمپروفیر، کالک آلکالن، الیگوسن، کال کافی، ایران مرکزی