توحید علیقلی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم مهندسی آب (آبیاری و زهکشی)، دانشگاه ارومیه
نگار رسولی مجد - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، دانشگاه ارومیه
حسین رضایی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

در سفره های آبهای ساحلی، گسترش داخلی آب دریا شایع ترین دلیل برای افزایش شوری است. استان آذربایجان غربی نیز به دلیل قرارگیری در کنار دریاچه فوق اشباع از نمک و افت شدید آبهای زیرزمینی این منطقه، در معرض تهاجم شوری قرار دارد. در این مطالعه به منظور ارزیابی آثار تهاجم شوری به سفره های آبهای زیرزمینی استان آذربایجان غربی از روشهای زمین آماری با مدلهای مختلف استفاده شده است. به منظور تحلیل روشهای درونیابی از روشهای کریجینگ، کوکریجینگ و معکوس فاصله (IDW ) با متغیرهای وزن داده شده و بدون آن استفاده گردید. برای ارزیابی دقت مدلهای تدوین شده تخمین گر زمین آماری، از معیارهای آماری ضریب تبیین (R۲)، جذر مربعات خطا (RMSE) و میانگین خطای بایاس (MBE) استفاده گردید. بر اساس نتایج نشان این تحقیق از مدلهای مختلف مورد استفاده، مدل کروی در روش کریجینگ، مدل کروی با متغیر کمکی Ca در روش کوکریجینگ، مدل توان ۲ در روش IDW و مدل توان ۲ با متغیر وزن داده شده Hco۳، به عنوان بهترین مدلها انتخاب گردیدند. از بین روشهای استفاده شده برای درونیابی نسبت تهاجم شوری در منطقه موردمطالعه نیز، روش کوکریجینگ کمترین میزان خطا را نشان داد. مقایسه نقشه های پهنه بندی تهاجم شوری نیز نشان می دهد که مدل معکوس فاصله نسبت به مقادیر حداقل و حداکثر حساس بوده و مقادیر آنها را در ناحیه بیشتری از منطقه موردمطالعه نشان میدهد. این در حالی است که مدلهای کریجینگ و کوکریجینگ دقیقتر بوده و پهنه بندی را با دقت بیشتری انجام میدهند.

سیستم اطلاعات جغرافیایی، زمین آمار، کریجینگ، نسبت تهاجم شوری، IDW