لیلا میرسعیدی - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبد کاووس، گنبد کاووس
آزاده شمس - کارشناس ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد، یزد

زمینه و هدف: هنگام وقوع حادثه، زمان نقشى تعیین کننده در نجات جان انسانها دارد ازاین رو ضرورى است در بناها امکانات اضطرارى و مبادى ورود و خروج متناسب با نوع بنا تعبیه شود. هرچند استاندارد هایى در زمینه طراحى امن ساختمان وجوددارد؛ اما مکان یابى صحیح مبادى گریز از خطر در ساختمان باید بر اساس محاسبه دقیق بازه هاى زمانى خروج مشخص گردد و ابعاد ورودى هاى اضطرارى متناسب با حجم تردد استفاده کنندگان در زمان بحران پیش بینى شود. در برخى کشورها با انجام مانورهایى جهت آمادگى قبل از خطر، رفتار کاربر در فضاهاى معمارى در زمان بحران ارزیابى مى شود. این امر، موجب رفع نواقص در طراحى پلان هاى موجود مى شود، اما از آن جایى که این مانورها نیازمند صرف هزینه و زمان است، در کشور ما اجراى چنین عملیاتى در بسیارى از پروژهها انجام نمى شود. امروزه مهندسان مشاور بر پایه ضوابط و استانداردهایى اقدام به طراحى ساختما نها مى کنند که قبل از اجرا توسط سازمان هاى ذى ربط مورد بررسى قرار مى گیرد؛ اما به نظر مى رسد ارزیابى کاربرد موثر این ضوابط، بدون توجه به تخمین زمان هاى تخلیه کامل نباشد. فرار سریع و عملیات نجات در ساختمان هایى با ساختار داخلى پیچیده و تعداد محدودى نقاط دسترسى به سطح خیابان امرى مشکل است. به دست آوردن شیوه اى در ارزیابى کارآیى ضوابط در تامین امکان تخلیه افراد در مدت زمان لازم نقش مهمى در بالا بردن سطح توان سازمان هاى ذى ربط در سنجش کارکرد مجموعه ساختمانى در هنگام بحران ایفا خواهد کرد. هدف این پژوهش بررسى عوامل تاثیرگذار بر تخلیه خروج اضطرارى و فرار از آتش در ساختمان ها است. روش: این تحقیق از نوع مرورى و روش تحقیق به صورت توصیفى- تحلیلى با بررسى پژوهش هاى پیشین و اسناد مکتوب، با هدف جمع آورى عوامل موثر بر تخلیه اضطرارى ساختمان در مواقع بحران به ویژه هنگام آتش سوزى است. یافته ها: به طور کلى مى توان عوامل مهمى را در تاثیرآتش بر انسان و نجات یافتن در هنگام آتش سوزى بیان کرد. درجه عملکرد پاسخ به آتش در جریان آتش سوزى در یک ساختمان به عواملى چون ویژگى هاى انسانى، ویژگى هاى آتش و ویژگى هاى ساختمان وابسته است. نتایج: در این پژوهش ویژگى هاى انسانى موثر بر تخلیه اضطرارى شامل سرعت،شیوه تصمیم گیرى و ... بررسى شده اند.همچنین عوامل ساختمانى و طراحى تاثیرگذار بر تخلیه اضطرارى در دو دسته ابعاد فضاها و موقعیت فضاها قرار گرفته اند که هریک بر اساس استانداردها داراى ویژگى هایى مى باشند.

تخلیه اضطراری، راه های خروج، استاندارد، آتش سوزی، ساختمان