زاهد غفاری هشجین - دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد
محمد آقایی - دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد
محمدرضا فتحی مهر - دانشجوی کارشناسی ارشد الهیات و فلسفه دانشگاه امام صادق(ع)

هجرت به عنوان یکی از مولفه های اساسی فرهنگ سیاسی تشیع همواره در اندیشه ی علمای بزرگ شیعه قابل ردیابی بوده است و امام خمینی به عنوان مبرزترین عالم شیعی عصر حاضر دارای نظرات مهمی در رابطه با این مفهوم است. باید توجه داشت که رویکرد ارزش مدارانه نسبت به هجرت آن را در زمره مفاهیم کلیدی جهت فهم ساختار تشیع قرار داده است، مفهومی دو وجهی که در نسبت با درو نگرایی و عرفان تشیع معنایی ویژه به خود گرفته و در چهارچوب برون گرایی شیعه معنایی متفاوت می یابد. یکی از ابعاد برون گرایانه ی هجرت ره آورد سیاسی آن می باشد. از این رو، سوال اصلی نوشتار حاضر آن است که هجرت عرفانی در اندیشه امام خمینی چه تاثیری بر هجرت سیاسی دارد یافته های پژوهش حاکی از آن است که برای انجام هجرت سیاسی لازم است ابتدا فرد مهاجر هجرتی درون گرایانه و عرفانی انجام دهد، به عبارت دیگر، در اندیشه امام هجرت عرفانی شرط لازم برای هجرت سیاسی است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته و گردآوری منابع آن از طریق مطالعه اسنادی و رجوع به منابع موجود انجام گرفته است.

فرهنگ سیاسی تشیع، امام خمینی، هجرت عرفانی، هجرت سیاسی