سید حامد موسوی جروکانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی پیام نور تهران
علی محمد پشت دار - دانشیار زبان و ادبیات فارسی پیام نور تهران

در قرن ششم، سه مکتب شعری در ادبیات فارسی جریان داشت. مکتب خراسانی، آذربایجانی و بینابین. در این میان، سبک آذربایجانی به ویژه قصاید خاقانی، سرشار از اشارات و اصطلاحات علوم مختلفی چون فقه،کلام، نجوم و طب است. در این پژوهش، بازتاب اشارات فقهی در قصاید خاقانی مورد بررسی قرارگرفته است. در این زمینه باید گفت اشارات خاقانی در پاره ای از ابیات، اشاره ای صرفا فقهی است و در پاره ای از ابیات، در سایه ی اشاره به اصطلاحات فقهی، آموزه های اخلاقی و عرفانی را به مخاطب خویش القا می نماید. علاوه بر تحلیل این موضوع، چرایی حضور چشمگیر اصطلاحات علوم در قصاید خاقانی نیز مورد بررسی قرارگرفته، و نشان داده شده است که مسایل روانی در شکل گیری این فضا تاثیر شایسته ای داشته است. در زمینه ی پیشینه ی تحقیق باید گفت با این رویکرد خاص، پژوهش مستقلی انجام نشده است

سبک آذربایجانی، اصطلاحات فقهی، آموزه های اخلاقی و عرفانی،خودشیفتگی