محمدرضا رضایی آقامیرلو - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، کارشناس ارشد شهرداری تبریز، مدرس دانشگاه پیام نور واحد ایلخچی
علی اصغر مرسلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند
حمید نورشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، کارشناس ارشد شهرداری تبریز
حجت الله عباس زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

حمل و نقل سریع اتوبوسی یا بی آر تی (BRT( که در ایران از آن تحت عنوان سامانه اتوبوس های تندرو یاد می شود از روشهای نوین در حمل و نقل عمومی است که دارای جنبه های مثبت و منفی تاثیر گذار در شهر می باشد. با توجه به تفاوتهای اساسی سیستم اجرا شده در تبریز با سایر شهر ها و کشور ها و طراحی مسیر با توجه به معابر موجود شهر، اطلاق بی آر تی به مسیر اجرا شده مناسب بنظر نمی رسد به همین خاطر از واژه سات به عنوان مخففی برای سامانه اتوبوسهای تندروی تبریز در این پژوهش استفاده شده است. با توجه به تاثیرات محتمل سات بر آلودگی هوای شهر، در این مقاله به روش پیمایشی، از داده های ایستگاه های مختلف سنجش آلودگی هوا در طول مسیر سیستم در شش ماه ه دوم سال های 1386 و 1387 (یعنی قبل و بعد از بهره برداری از سیستم) استفاده شده و نسبت به آزمون این فرض که اجرای سامانه اتوبوسهای تندرو تبریز باعث افزایش و پخش آلودگی هوا در طول مسیر اجرای سیستم شده است اقدام شده و نتایج زیر حاصل شده است؛ آلودگی هوای شهر تبریز عمدتا به ذرات معلق هوا و منوکسید کربن مربوط میشود و در میزان آلودگی و افزایش و کاهش آن تنها یک پارامتر دخیل نیست و نمیتوان کاهش یا افزایش در میزانهای آلاینده های ثبت شده در یک ایستگاه سنجش آلودگی هوا را به تنهایی مربوط به سامانه اتوبوسهای تندرو (سات) دانست. بلکه شروع به کار این خط یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان آلودگیهای شهر در مسیر سیستم بوده است. بنابراین نمیتوان رسالت سات را در کاهش آلودگی هوا مثبت ارزیابی کرد. بلکه این خط باعث پخش جزیره حرارتی شهر بصورت غربی- شرقی شده که قبل از آن در مراکز و هسته های شهر متمرکز بوده است.

بی آر تی، سامانه اتوبوس های تندرو، سات، آلودگی هوا، تبریز