فاطمه یوسفیان - دانشجوی دکتری تخصصی مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
مسعود یونسیان - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
هیرش امینی - دانشجوی دکتری اپیدمیولوژی محیط زیست، گروه اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی دانشگاه بازل سوییس
وحید حسینی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف

مقدمه: اهداف اصلی این مطالعه عبارتند از: (1 مقایسه تغییرات فصلی و سالیانه BTEX از آوریل 2015 تا فوریه 2016 و (2 بررسی ارتباط بین غلظت BTEX وSO2 ، NO2 و O3 در شهر تهران.روش کار: غلظتهای مورد بررسی از مطالعه ی پیش بینی مواجهه زیست محیطی تهران (سپهر تهران) اخذ شد. تمام آلاینده ها با روش نمونه برداری غیرفعال و در دوره های زمانی دو هفته ای در سه فصل زمستان، بهار و تابستان در طول یکسال سنجش شده اند. آنالیز آماری داده های 129 سایت از کل 179 سایت با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن با هدف تعیین ارتباط بین BTEX و NO2، SO2 وO3 انجام گرفت.نتایج: میانگین غلظت BTEX، SO2، NO2 و O3 در سطح شهر به ترتیب برابر با 55,6، 14,4، 81,3 و 15,0 میکروگرم بر مترمکعب بود. میانگین غلظت BTEX در فصل تابستان بیشترین مقدار، و برابر 73,5 میکروگرم بر مترمکعب بوده، که این امر به احتمال زیاد بعلت تشدید انتشارات تبخیری در دماهای بالاتر است، همچنین کمترین میانگین سالیانه غلظت ازن و بیشترین دی اکسید نیتروژن در طول ماه های زمستان مشاهده شد و به ترتیب برابر با 7,7 و 101,6 میکروگرم بر مترمکعب بود. بین غلظت کل BTEX و NO2 یک ارتباط مستقیم مشاهده شد ( ضریب همبستگی اسپیرمن، .(0,64-0,53 همچنین یک ارتباط مکعوس قوی بین غلظت BTEX و ازن در طی تمامی فصول مورد بررسی برقرار بود ( ضریب همبستگی اسپیرمن، .(0,67 -0,59 همچنین در بیش از %95 از نقاط نسبت تولوین به بنزن بیش از 4,3-1,5 بود که نشان دهنده انتشار ترافیکی این دو آلاینده است.نتیجه گیری: ترکیبات BTEX و NO2احتمالا دارای منبع انتشار یکسانی از جمله ترافیک و... هستند. در نهایت اقدامات فوری به منظور کاهش غلظت BTEX در فصول گرمتر سال باید طراحی و اجرا شود.

آلودگی هوا، VOCs؛ BTEX ؛ توزیع فصلی، سلامت