لاله بهروان - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فریده عتابی - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مواجه جمعیت ساکن با آلاینده های هوا در شهرهای بزرگ، به ویژه ساکنین مناطق همجوار با بزرگراه های پر رفت و آمد، باعث بروز مشکلات جدی همچون بیماریهای قلبی و عروقی، بیماریهای تنفسی و ... شده است. از این رو، مسیولان، مهندسان و طراحان فضاهای شهری، همواره در حال اندیشیدن تمهیداتی برای کاهش و رفع این مشکلات بوده اند. یکی از راهحلهای سریع و کوتاهمدت در این زمینه، نصب موانع صوتی در حاشیه بزرگراه های پرترافیک، میباشد که علاوه بر کاهش آلودگی صوتی، بر میزان غلظت ذرات معلق در هوای سطح بزرگراه و مناطق مجاور آنها نیز تاثیر گذارند. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر مانع صوتی در بزرگراه چمران که یکی از پرترافیک ترین جاده های تهران است، بر میزان غلظت ذرات معلق در هوای خیابانهای مجاور آن انجام شد. بدین منظور، 17 ایستگاه سنجش ذرات معلق در نقاط مختلف واقع در جلوی مانع ،پشت مانع و نیز در بخش بدون مانع صوتی در نظر گرفته شد. با استفاده از دستگاه METONE اندازه گیریها در چهار فصل سال 1395 به مدت یکهفته وهر روز در دو نوبت پرترافیک صبح و بعد از ظهر برای سنجش غلظت ذرات PM2.5 ,PM1 و PM10 انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت برای کلیه ذرات در پایین دست بزرگراه و مانع به میزان 30% الی 50% در فواصل مختلف بعد از مانع به دلیل حضور مانع و جلوگیری از انتفال افقی آلاینده و افزایش تلاطم و اختلاط عمودی آنها و انحراف جریان هوا به سمت بالای مانع به اندازه ارتفاع مانع، کاهش پیدا کرد. این کاهش تا فاصله 200 الی 300 متری بعد از مانع ادامه یافت. همچنین، شرایط پایداری اتمسفری و جهت باد در هر فصل بر میزان غلظتها بر روی بزرگراه و نیز در پشت مانع تاثیر داشت.

مانع صوتی؛ غلظت ذرات معلق؛ بزرگراه چمران؛ پایین دست؛ پایداری اتمسفری