حسین علیدادی - دانشیارگروه مهندسی بهداشت محیط، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مشهد، ایران
نسرین رستمی - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران، ایران
علی اصغر نجف پور - کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی مشهد، ایران
جواد فاطمی - کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط،کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی مشهد، ایران

مقدمه : آلودگی هوا یکی از معضلات مهم زیست محیطی در دنیای امروز است. منبع اصلی انتشار آلاینده های هوا درعموم شهر ها احتراق سوخت در خودروها شناخته شده و آلودگی زیست محیطی ناشی از آنها از جمله نتایج ناخواسته تکنولوژی و از معضلات شهرهای صنعتی و بزرگ می باشد .اثرات مخرب این آلاینده ها یک تهدید جدی علیه سلامت افراد جامعه و محیط زیست می باشد. از طرف دیگر، با افزایش جمعیت و نیاز مردم جهت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی وجود یک سیستم حمل ونقل عمومی مطمین، کارا، تمیز ،سریع ، اقتصادی و باکمترین اثر مخرب زیست محیطی ضروری به نظر میرسد. این پژوهش با هدف بررسی میزان آلودگی خودروهای دیزلی و بنزینی مورد استفاده درحمل و نقل عمومی شهر مشهد در سال1389 انجام گردید.روش کار : تعدادکل وسایط نقلیه عمومی درون شهری مورد استفاده در شهر مشهد و همچنین تعداد این خودروها به تفکیک نوع سوخت مصرفی در سال 1389 با مراجعه به سازمان شهرداری مشهدو مصاحبه حضوری با مسیولین ذیربط محاسبه گردید و سپس میزان انتشار آلاینده های مختلف بر اساس نوع سوخت مصرفی و میزان مصرف آن با استفاده از مطالعات کتابخانه ای محاسبه شد.یافته ها :تعداد کل وسایط نقلیه سازمان حمل ونقل عمومی شهر مشهد 16866 خودرو بود که سهم اتوبوس ، مینی بوس و تاکسی از این تعداد به ترتیب برابر با %14 ، %11.9 و %74 می باشد.از کل تاکسی ها ، %18.46 سوخت بنزین و سایر تاکسی ها با سوخت های LPG و CNG می باشند. بیشترین آلاینده تولیدی در بخش خودروهای دیزلی NOXو HC به ترتیب با مقادیر 1098 و 672.7تن در روز و در بخش خودروهای بنزینی COو HC به ترتیب با مقادیر 3.48 و .3 تن در روز بود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه تحقیقات جهانی در حال پیشرفتی در جهت جایگزینی سوخت های بنزینی و دیزلی با سایر منابع تامین سوخت در حال انجام است توصیه می شود برای کاهش آلاینده ها در سطح شهر از تکنولوژی های وسایط نقلیه پاکتر مثل قطار شهری و وسایط نقلیه الکتریکی بجای خودروهای دیزلی و استفاده از سوخت های جایگزین مثل گاز طبیعی بجای بنزین استفاده گردد. همچنین از رده خارج کردن اتوبوس های با عمر زیاد ، استفاده از فیلترهای ذره ای دیزل و کاتالیزورها می تواند به کاهش تولید آلاینده ها کمک کند.

آلودگی هوا،خودروهای دیزلی،خودروهای بنزینی،مشهد