محمدصالح شکوهی بیدهندی - دکترای شهرسازی و عضو هییت علمی دانشگاه علم و صنعت

حدود چهار دهه است که مفهوم عدالت به طور جدی به ادبیات حوزه دانشی شهر و شهرسازی وارد شده است. پژوهشگران مختلفی تلاش کرده اند تا معیارهایی را برای ارزیابی عدالت در یک شهر تبین نمایند. این معیارها در بسیاری از موارد از نمودهای کالبدی و دینی عدالت متمرکز بوده اند. اما مطالعه حاضر در تلاش است تا به ادراک ذهنی شهروندان تهرانی از عدالت بپردازد. این مقاله در ابتدا با استناد به مبانی نظری و نظرسنجی های انجام شده، مفهوم و معیارهای مورد ادراک شهروندان تهرانی از عدالت را تبیین می نماید و سپس به این پرسش می پردازد که از نظر این شهروندان، نظام فضایی شاخص های عدالت در شهر تهران به چه ترتیب است. به عبارت دیگر هدف این تحقیق تبیین دیدگاه شهروندان ساکن در هر یک از محلات شهر تهران در خصوص وضعیت شاخص های عدالت است. براساس مطالعات انجام شده، شهروندان تهرانی به طور کلی، عدالت را از طریق چهار معیار کاهش فاصله فقیر و غنی، کمک دولت به فقرا، اجرای قانون و نبود فساد می سنجند. بر این مبنا مقاله حاضر با استناد به داده های نظرسنجی انجام گرفته، توزیع فضایی این معیارها در میان مناطق 20 و دوگانه شهر تهران را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نظرسنجی ناظر به این چهار سال در سطح شهر تهران نشان دهنده آن است که در همه مناطق شهر تهران، شهروندان از وضعیت همه این معیارها نسبتا نا راضی اند. بیشترین میزان نارضایتی از میان فاصله فقیر و غنی در شهر تهران و کمترین مقدار آن از میان فساد است. سطح رضایت از هر یک از معیارها در مناطق مختلف عموما بین کم و متوسط است اگرچه در هیچ منطقه ای میزان رضایت حد متوسط نمی رسد.

عدالت، فضا، ارزیابی، ادراک، ذهنی، تهران