پروین محمدخانی - دبیر جغرافیا، ناحیه یک آموزش و پرورش سنندج
امین بالیده - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان
محمدصالح فتحی - کارشناس ارشد جغرافیا، دانشگاه تهران
داود جمینی - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج

استفاده از سیستم های آبیاری بارانی یکی متداول ترین راهکارهای مدیریت منابع آب جهت تهیه و تولید محصولات زراعی و باغی است که در سالهای اخیر مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه روستایی قرار گرفته است. با وجود مزایای فراوان حاصل از کاربرد این سیستم های در فعالیت های بخش کشاورزی، شواهد نشان می دهد در بعضی از مناطق کشور روند تجهیز اراضی به سیستم های آبیاری بارانی، روند افزایشی ضعیفی داشته است. از این رو شناسایی موانع توسعه سیستم های مذکور در میان کشاورزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو هدف از پژوهش حاضر، که به لحاظ ماهیت کاربردی و از نظر روش تحلیلی توصیفی بوده، شناسایی موانع توسعه سیستم های آبیاری بارانی در بین کشاورزان شهرستان روانسر می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کشاورزان استفاده کننده از سیستم های آبیاری بارانی واقع در شهرستان روانسر (N=190) تشکیل میدهند. نتایج پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مهم ترین موانع توسعه سیستم های آبیاری بارانی در محدوده مطالعاتی عبارت اند از: ضعف نظام مدیریتی، روحیه نوگرایی ضعیف روستاییان، ضعف نظام آموزشی ترویجی، موانع محیطی کالبدی و ضعف خدمات پشتیبان. موانع شناسایی شده توانسته اند 66/42 درصد از واریانس موانع توسعه سیستم های آبیاری بارانی در محدوده مطالعاتی را تببین نمایند.

مدیریت منابع آب، توسعه پایدار روستایی، سیستم های آبیاری بارانی، شهرستان روانسر