فرهاد ایمان شعار - دکتری مهندسی عمران – مدیر ایمنی و پایداری سدهای کشور
شیرین بدری اصل - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز - استاد موسسه آموزش عالی چرخ نیلوفری آذربایجان

طبق آمار و مستندات موجود جهانی درخصوص آنالیز شکست سدهای خاکی، چهار عامل روگذری، فرسایش داخلی، حرکات توده ای و فرسایش سطحی اصلی ترین تهدید سدهای خاکی هستند که فرسایش داخلی مکان دوم را از لحاظ معضلات ایجاد شده تا کنون به خود اختصاص داده است.به همین دلیل، پایش و رفتارسنجی مستمر تراوشهای داخل بدنهی سد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روشهای معمول کنونی برای تشخیص و پایش نرخ تراوش علاوه بر اینکه متکی بر عوامل انسانی هستند، در بیشتر موارد دارایدقت و حساسیت مناسب نیستند و از طرف دیگر، کیفی بودن نتایج بازرسیهای چشمی و عدم توانایی تشخیص زودهنگام تغییرات تراوش از دیگر محدودیتهای روشهای کنونی به شمار میروند. در این میان، پایش تراوش با استفاده از اندازه گیریهای دمایی به عنوان یکی از جدیدترین فناوریهای مورد استفاده در مهندسی سد سازی، با تجهیز سد به کابلهای فیبر نوری در امتداد پنجه ی پایین دست سد و یا اندازه گیری دمایی درون لوله های قایم و یا حسگرهای نقطه ای مدفون در داخل بدنه سد انجام میپذیرد. اندازه گیری منظم و طولانی مدت دمای سدهای خاکی میتواند دقت محاسبات و تحلیلها را به نجو مطلوبی ارتقاء دهد به طوریکه با استفاده از این روش و با اندازه گیری مستمر دمای سد، میتوان هم مقدار تراوش و هم مناطق تحت تاثیر فرسایش داخلی با تراوش بیشتر را معین کرد. این مقاله قصد دارد تا دانش عمیق تری را در ارتباط با استفاده از اندازهگیریهای دمایی به منظور پایش تراوش در سدهای خاکی شامل مفاهیم پایه، روشهای مختلف اندازه گیری و کاربردهای آنها را ارایه نماید

سدهای خاکی، تراوش، سنجش دمای توزیع شده، فیبر نوری