فرزانه دادگر - مربی گروه معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان

از شاخصه های معماری سنتی ایران همخوانی بناها با اقلیم در هر منطقه است. امروزه به دلیل سهولت در نقل و انتقال مصالح و فنون ساخت جدید به ویژه در شهرها کمتر شاهد تفاوت میان بناهای ساخته شده در نقاط مختلف کشور هستیم. خوشبختانه هنوز در اغلب روستاها بافت قدیمی که همگونی بهتری با طبیعت دارد حفظ شده است و میتواند به عنوان سرنخ پژوهش در باب میزان تاثیر عوامل طبیعی در ساختار فضایی روستا عمل کند.به طور کلی عوامل شکل دهنده سازمان کالبدی روستا به دو دسته طبیعی و مصنوع تقسیم میشوند که بررسی هر کدام بدون در نظر گرفتن دیگر عناصر کافی نیست. استان سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشور است که همچنان حدود نیمی از جمعیت آن در روستا ها به سر میبرند و از نظر سبک ساختمانی به چند دسته تقسیم میشود. بنابراین با توجه به گستردگی منطقه امکان بررسی کلیه عوامل موثر بر شکل گیری کالبد روستا ممکن نیست از این رو در این مقاله به بررسی باد و نقش آن در جهت گیری معابر و همچنین فرم بناها پرداخته میشود. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و مشاهدات میدانی بوده است.هدف پژوهش بررسی عوامل مهم در افزایش کارایی باد در کالبد روستا در دو مقیاس سازمان فضایی و تک بنا میباشد. سوالات تحقیق شامل موارد زیر هستند:آیا در شکلگیری بافت روستاهای استان به جریان باد توجه شده است چگونه میتوان از باد استفاده بهینه در جهت آسایش حرارتی ساکنان منطقه داشت در نهایت با توجه به نوع و شدت وزش باد، استان سیستان و بلوچستان به چهار منطقه کلی تقسیم شد و پس از بررسی هر قسمت از نظر معابر و گونه شناسی غالب در بخش جمعبندی مقایسه نهایی و ارایه پیشنهادات صورت گرفت.

باد، روستا، سیستان و بلوچستان، معابر، تهویه