غلامرضا طلیسچی - استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
پروین فروغی فر - کارشناسی ارشد مهندسی معماری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد، بروجرد، ایران

این مطالعه به بررسی کاربرد توانایی راه یابی در محیط کتابخانه ملی ایران میپردازد. مطالعه چگونگی حل مسیله دستیابی به موقعیتی مشخص و بالا بردن کیفیت تشخیص و خوانایی مسیر، راهیابی نامیده میشود. راهیابی به منزلهی توانایی5 شناختی و رفتاری افراد در شناسایی مکان و رسیدن به مقاصد و یا جهتیابی در محیط ها میباشد. عناصر تاثیرگذار بر راهیابی را میتوان شامل تحلیل نقشه های شناختی و خوانایی دانست . بازنماییهای ذهنی، نقشه های شناختی ما از محیط های بزرگتر، شامل ترکیبی از اطلاعات کالبدی حاصل از نقشه ها، تجربه مستقیم شخصی و انواع منابع دیگر است. خوانایی فضا و راهیابی در محیطهای بزرگ و پیچیده ی مانند مراکز خرید، مجتمعهای مسکونی و کتابخانه های عمومی از اهمیت فراوانی برخوردار است. معماران و طراحان داخلی در طراحی مکانهای عمومی و پیچیده به دنبال کاهش چالشهای راهیابی، کاهش ناکارآمدی عملیاتی و افزایش امنیت هستند که این عوامل باعث کاهش میزان ناامیدی، استرس و ترس در محیطهای ساختهشده میشود. عوامل بیان شده در کتابخانه ملی نیز بسیار مهم میباشد، چرا که کاربران آن، اغلب خواسته خود را برای یافتن اطلاعات مورد نیاز در راهیابی نادیده میگیرند. چهارچوب مفهومی راه یابی پاسینی شامل پنج راهبرد و دو سبک معمول راهیابی ویژهی کاربران به واسطه ی تحلیل خط سیر کاربران در کتابخانه های عمومی و تمرکز بر روی رفتارهای فردی آنها در راهیابی و استفاده متقابل از داده های کلامی آنها پیشنهاد میکند. این تحقیق شامل مشاهده نمونه تصادفی راهیابی کاربران در محیط کتابخانه ملی و مصاحبه با تعدادی از کاربران کتابخانه در خصوص رفتار راهیابی آنها است. مراجعان از رفتارهای راهیابی متفاوتی در مسیریابی و جهتیابی در این مکان استفاده میکنند؛ برخی از رفتارهای راهیابی این افراد با چهارچوب مفهمومی پاسینی که در این تحقیق مدنظر میباشد، منطبق بوده و برخی دیگر از رفتارها، هیچ تناسبی با هیچ کدام از راهبردها و سبکهای نظریه مفهومی پاسینی ندارد. نتایج این تحقیق برای کتابداران، معماران و طراحان داخلی و همه آنهایی که ممکن است این یافته ها را در جهت طراحی محیط، مبتنی بر جهتیابی بکار بگیرند حایز اهمیت است

راه یابی، مکان های عمومی، کتابخانه عمومی، خوانایی، اطلاعات کالبدی