بررسی اخلاق در توسعه فناوری اطلاعات و بررسی زوایای آن در جامعه اطلاعاتی

هدف از ارایه این مقاله تبیین جایگاه فلسفه اخلاق در حوزه فناوری اطلاعات و بررسی چالش های آن در جامعه اطلاعاتی می باشد.اخلاق پزشکی، اخلاق زیست محیطی، اخلاق روزنامه نگاری، اخلاق تجارت و... از شاخه های اخلاق کاربردی است.اخلاق فناوری اطلاعات نیز ازجمله شاخه های اخلاق کاربردی است. این رشته می کوشد به پرسش هایی پاسخ گوید کهمرتبط با بنیان های ارزشی رفتارها و مسیولیت های افراد در حوزه فناوری اطلاعات است. در اخلاق فناوری بر این تاکیدمی شود که فناوری اطلاعات نه تنها در نحوه رفتار و اقدامات روزمره انسان ها تاثیر می گذارد بلکه تلقی آنها را از مسایلنیز تغییر می دهد. اخلاق فناوری اطلاعات مواجه با این چالش هاست.اخلاق فناوری اطلاعات یکی از مباحثی است که در اخلاق کاربری مطرح می شود. اخلاق کاربردی از زیرشاخه ها یاپیوست های رشته فلسفه اخلاق است که به مباحثی می پردازد که به ارزشهای عملی رفتار انسانها در حوزه هایی خاصمربوط می شود. اخلاق فناوری اطلاعات موضوعی میان رشته ای است که بحث از آن نیازمند آشنایی و تخصص در دوحوزه اخلاق و حوزه فناوری اطلاعات است. این بحث به مسایلی می پردازد که کاربرد و گسترش فناوری اطلاعات موجبآن گشته است. در جوامع امروزی، همگام با پیشرفت روز افزون فناوری های جدید، نیاز به اطلاعات و امکان استفاده از آناز ضروریات اساسی است. با توجه به پیشرفته های قرن اخیر در زمینه علوم رایانه، فناوری اطلاعات از اهمیت ویژه ایبرخوردار گردیده است، به طوری که قرن حاضر را عصر اطلاعات نیز نامیده اند، قرنی که درآن ، استفاده بهینه از اطلاعاتعامل مهم توسعه و پیشرفته تلقی می گردد.وابستگی رشد علم و دست یابی به اطلاعات، اهمیت فناوری اطلاعات را بیشتر نشان می دهد، به طوری که یکی از عواملمهم در ارزیابی پیشرفت کشورها، میزان دست یابی به اطلاعات و نحوه استفاده ازآن است. از سوی دیگر گسترش امکاندسترسی به شبکه های متصل به هم، مسایل مهم اخلاقی، حقوقی و فرهنگی جدیدی را مطرح می سازد. محرمانه بودناطلاعات شخصی که در شبکه های عمومی قابل دسترسی است، از مهم ترین مسایلی است که باید مورد توجه دقیق قرارگیرد. راهزنی های الکترونیکی و سایر جرم های انفورماتیکی، عدم رعایت حق ناشر و ... نیز از این مقوله بوده و باید موردبررسی قرار گیرند.از آنجا که فناوری اطلاعات تحولات سیاسی - اجتماعی وسیع و شگرفی را پدید آورده است، مشکلات اخلاقی جدید ومنحصر به فردی دراین حوزه ایجاد شده که نیازمند رسیدگی است. فناوری اطلاعات نه تنها در شیوه افعال و اقداماتروزمره ما تاثیر می گذارد، بلکه علاوه بر آن تلقی ما از آنها را نیز تغییر داده است. برخی از مفاهیمی که در حوزه فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی کاربردی خاص داشته اند با پیشرفت فناوری اطلاعات دچار چالش هایی شده اند که از آن جمله میتوان به مفهوم مالکیت، مفهوم حریم خصوصی، مفهوم توزیع قدرت، مفهوم آزادی های اساسی و مفهوم مسوولیت اخلاقیاشاره کرد. در این مقاله راجع به اخلاق درجامعه اطلاعاتی، بررسی مقوله اخلاق در حوزه فناوری اطلاعات، حریم خصوصی وفناوری اطلاعات، اخلاق در فناوری اطلاعات و آسیب شناسی اخلاق ارتباطات ، اخلاق در فضای سایبری و ... بحث می شود.

Keywords:

اخلاق اطلاعات , فلسفه اخلاق اطلاعاتی , اخلاق حرفه ای , اخلاق فناوری اطلاعات , جامعه اطلاعاتی , اخلاق مجازی