علی نخبه زعیم - گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی نیکفرجام درجوبد - استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

زنجیره های زنجیره های تامین ساختارهای چند وجهی با تمرکز بر ادغام کلیه موارد درگیر در فرآیند تولید و توزیع محصولات نهایی به مشتریان است. رقابت شدید جهانی و وجود مشتریانی که به طور روز افزون خواستار افزایش سفارشی سازی و پاسخ سریعتر به تقاضای خود هستند و در عین حال پیشرفت در فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب افزایش روز افزون اهمیت نقش اعضای زنجیره تامین در فرآیند تولید و توزیع محصولات در بازارهای معاصر شده است. توجه روز افزون به سیستم های زنجیره تامین، نشان دهنده نیاز به اتخاذ رویکردهای مناسبی است که بتواند مدیریت کارآمد پیچیدگی و وسعت دامنه زنجیره تامین را تضمین نماید. از آنجا که هدف اصلی مدیریت زنجیره تامین بهینه سازی عملکرد زنجیره تامین است، لذا توجهات به توسعه چارچوب های مدل سازی که بتواند در جهت تجزیه و تحلیل و درک رفتار پویای زنجیره های تامین به کار گرفته شود، جلب گردیده است. نیاز به ایجاد مدل سازی کل نگر که بتواند بنگاه زنجیره تامین توسعه یافته را در یک سطح استراتژیک در بر گیرد ابتدا توسط صنعت و اخیرا توسط انجمن های علمی تشخیص داده شده است. تصمیم گیرندگان در سطح استراتژیک نیاز به مدل های فراگیر و جامع برای راهنمایی آنها در تصمیم گیری های موثر هستند که سود بخشی کل زنجیره تامین را افزایش می دهد. مدیریت زنجیره تامین نیازمند تصمیمات آینده نگر و طراحی سیستم با تکنولوژی پیشرفته با رویکرد جامع و به هم پیوسته است. یکی از ابزارهای مدیریتی بر اساس این نگرش، علم پویایی سیستم (SD) می باشد. این علم توانایی شبیه سازی زنجیره های تامین مختلف را دارد. به کمک این شبیه سازی پیامدهای نامشخص تصمیم گیری ها آشکار می شود. هدف عمده این روش شبیه سازی، تسریع و تسهیل یادگیری رفتار سیستم ها در شرایط فعلی و آینده است. در این مقاله یک چارچوب مدل سازی برای شبیه سازی عملکرد تولید کننده در زنجیره تامین صنایع تولیدی ارایه می گردد. مدل ارایه شده در این مقاله حول یک سازمان تولیدی که عملکرد آن بر مبنای تولید بر اساس سفارش (MTO) است، طراحی گردیده است. مدل ارایه شده برمبنای روش پویایی سیستم ها برای شناخت و ارزیابی روند و همچنین شناخت عوامل اثرگذار بر آن، تهیه و توسعه داده شده است. عملیاتی که در یک واحد تولیدی به عنوان بخشی از زنجیره تامین صورت می گیرند تابع تعداد زیادی از متغیرهای کلیدی می باشند که غالبا روابط متقابل قوی مابین آنها برقرار است. توانایی در شناخت جامع یک سیستم، تحلیل اثرات متقابل اجزای مختلف سیستم و بازخوردها، پویایی شناسی سیستم ها را به یک روش ایده آل برای مدل سازی سیستم های تولیدی تبدیل می سازد. هدف این مقاله، مدل سازی عملکرد تولید کننده در زنجیره تامین و بدست آوردن بازتاب صحیح رفتار آن بر پایه پویایی شناسی سیستم ها با استفاده از نرم افزار Vensim می باشد. چارچوب مدل سازی ارایه شده جهت مطالعه عملکرد سیستم تحت شرایط اولیه و مقایسه آن با نتایج بدست آمده حاصل از اجرای سیستم تحت سناریوهای مختلف با در نظر گرفتن شرایط عملیاتی واقع گرایانه می باشد. تمرکز مدل سازی بر مطالعه و اندازه گیری عملکرد سیستم تولید کننده بر حسب متغیرهای کلیدی از قبیل نرخ سفارشات مشتریان، میزان کمبود کالای نهایی که منجر به ایجاد تاخیر در ارضای سفارشات مشتریان می گردد و نرخ ارضای سفارشات مشتریان می باشد. مطالعه با تحلیل نتایج حاصل به پایان میرسد و در انتها نتیجه گیری بر مبنای مقایسه عملکرد سیستم تحت سناریوهای بررسی شده با مدل اولیه صورت می گیرد.

زنجیره تامین صنایع تولیدی، پویایی شناسی سیتم (SD)، شبیه سازی، سیستم های تولید بر اساس سفارش (MTO)