بختیار استادی - استادیار، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
رضا مختاریان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی سیستم های سلامت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

امروزه در کنار رشد روزافزون دانش نظری در جنبه های گوناگون، به خصوص روش های هزینه یابی، همزمان کاربرد این نظریات در عمل نیز مطرح بوده است. در زمینه روش های هزینه یابی بیمارستان تا بحال دیدگاه های گوناگونی ارایه شده که روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت یکی از روش های نوین هزینه یابی می باشد. بکارگیری این روش در بیمارستان، این قابلیت را فراهم می کند تا علاوه بر تعیین صحیح قیمت تمام شده خدمات، اطلاعات جانبی را برای بهبود عملیات در اختیار مدیران بیمارستان قرار دهد. با این حال اجرای این روش به راحتی امکان پذیر نبوده و پذیرش گسترده آن با موانع بسیاری مواجه است. جهت رفع مشکلات این سیستم، تاکنون مدل های جدیدی از آن مانند هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا، هزینه یابی بر مبنای فعالیت عملگرا توسعه یافته اند که هر یک به نحوی به حل مشکلات موجود می پردازند. با این وجود نظر به اینکه مبنای اطلاعات این سیستم ها، تحت شرایط اطمینان ارایه می شود، کاربرد آن ها در شرایط عدم اطمینان به شدت کاهش می یابد، چراکه داده های ورودی سیستم های ABC اغلب تاریخی بوده و معمولا تخمین زده می شوند، در نتیجه این امکان وجود دارد که این تخمین ها نادرست بوده و ارزش های واقعی این داده ها در شرایط عدم اطمینان در دسترس نباشد. مدیران بیمارستان نیازمند درک این مطلب هستند که چه خدماتی باید ارایه شود و چگونه می توان هزینه ها را با حفظ کیفیت خدمات، کاهش داد. لذا به منظور دستیابی به این اهداف ناگزیر به تصمیم گیری بر اساس اطلاعاتی هستند که اغلب در شرایط عدم اطمینان در دسترس می باشند. در این حالت استفاده از منطق فازی می تواند به حل این مشکل بپردازد و سبب ارتقاء کیفیت اطلاعات بهای تمام شده سیستم های هزینه یابی بر مبنای فعالیت گردد. از این جهت در این مطالعه ضمن بررسی سیر تغییر در روش های هزینه یابی به معرفی انواع مدل های سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت با استفاده از رویکرد فازی و کاربرد آن ها در حوزه سلامت پرداخته شده است.

هزینه یابی بر مبنای فعالیت، بهای تمام شده خدمات، بیمارستان، عدم اطمینان