علی آزادی نژاد - استادیار گروه علوم اقتصادی دانشگاه آیت الله حایری
احسان سلیمی - استادیار گروه علوم اقتصادی دانشگاه آیت الله حایری
محدثه منصوری - دانشجوی کارشناسی علوم اقتصادی دانشگاه آیت الله حایری

یکی از سازمان هایی که از دیرباز نقشی مهم و سازنده در فرایند توسعه اقتصادی جوامع ایفا کرده است، گمرک می باشد. امروزه نیز با توجه به روند رو به شتابان جهانی شدن و تغییر و تحولات به وجود آمده در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی در زمینه مناسبات تجاری و بازرگانی نقش گمرک بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز از طریق ارتقای سطح تعامل و همکاری با سازمان های همجوار منطقه ای و بین المللی گمرکی، چابک سازی و نوسازی مستمر ساختار، تشکیلات و ظرفیت سازی و استانداردسازی فرآیندها و تسهیل تشریفات گمرکی به عنوان مرزبان تجاری و اقتصادی و مسوول اعمال حاکمیت دولت در تسهیل تجارت خارجی، نقشی پیشرو، پیشران و موثر در تحقق سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی و تسهیل و گسترش صادرات، ترانزیت، گردشگری و افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی و رفع موانع تجاری و گمرکی فراروی فعالان اقتصادی، بخش صنعت وتجارت ایفاء می کند. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عملکرد گمرک ایران در راستای اقتصاد مقاومتی می باشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات منابع کتابخانه ای و اینترنتی بوده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، نقش گمرک جمهوری اسلامی ایران در مسیر تحققسیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در موارد ذیل خلاصه کرد. کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، حمایت از تولید ملی، مبارزه با قاچاق، تسهیل مناسبات تجارت (گسترش صادرات، ترانزیت کالا و سوخت)، نقش پیشرو در شفاف سازی و سالم سازی فعالیت های تجاری و گمرکی، نقش سازنده در توسعه دیپلماسی تجاری و اقتصادی با سازمان های منطقه ای و بین المللی و شرکای تجاری، نقش پدافندی در مقابله با تهدیدات و جنگ اقتصادی و نقش پیشران در رونق اقتصاد ملی.

گمرک جمهوری اسلامی ایران، اقتصاد مقاومتی، توسعه اقتصادی، درآمدهای نفتی