مریم کولیوند - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قم
محمد علی حاجی ده آبادی - عضو هیات علمی دانشگاه قم

در دوران اولیه،جایی که برقراری نظم بسیار دشوار و امکان استقرار قدرت (دولت) با مشکلاتی روبرو بوده،اعمال مجازات بر مرتکب و نزدیکان وی صورت می گرفته است.اصل شخصی بودن مجازات ها یکی از اصول اساسی حقوقی کیفری نوین است و امروزه بر خلاف دوران های گذشته، مجازات به بستگان و نزدیکان مجرم تسری نمی یابد، بلکه خود اوست که مجازات می شود و در صورت فوت وی دعوای عمومی نیز که هدف آن اعمال مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی نسبت به مرتکب است، ساقط می گردد. این مقاله در صدد است تا اصل شخصی بودن مجازات را در حقوق کیفری اسلام مورد بررسی قرار دهد و به رغم نصوص صریحی که در خصوص این اصل در منابع اسلامی وجود دارد برخی احکام نظیر مسیولیت عاقله در پرداخت دیه این شبهه را ایجاد نموده است که این اصل به طور قاطع در اسلام پذیرفته نشده است. در حالیکه بررسی دقیق این مساله، آشکار می سازد که پذیرش مسیولیت کیفری دیگران به سبب وظایفی است که از انجام آن طفره رفته اند هیچ مغایرتی با اصل شخصی بودن مجازات وجود نداردوانگه ی بحث مسیولیت عاقله صرفا در خصوصمجازات های مالی می باشد و مجازات های بدنی و حبس صرفا برشخص مجرم اعمال خواهد شد

اصل،شخصی بودن،مجازات،خانواده،مسیولیت