علی غلامی - کارشناس ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان( اصفهان)
ابراهیم پذیرا - استاد گروه تخصصی خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مسعود نصری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان

روند رو به تزاید میزان فرسایش و تولید رسوب در حوضه های آبخیز کشور در اشکال مختلف، برآورد و تعیین مقدار فرسایش و نیز علل افزایش و تشدید آن را در حوضه ها ضروری ساخته است. استفاده و بکارگیری روشهای موجود تخمین و برآورد فرسایش در حوضه های فاقد آمار رسوب با توجه به تجارب استفاده از آنها در دیگر نقاط کشور و جهان می تواند در این امر لااقل در زمان فعلی راهگشای مشکل باشد. بر این اساس برآورد مقدار فرسایش و تولید رسوب در حوضه آبخیز علی آباد چادگان در استان اصفهان و از زیرحوضه های آبخیز سد زاینده رود، با تکیه بر تکنیک سامانه های اطلاعات جغرافیایی(GIS ) و با استفاده از روش MPSIAC‌ مدنظر قرار گرفت. در این مطالعه با بهره گیری از قابلیت GIS به همراه انجام بازدیدهای گسترده صحرایی و استفاده از نقشه ها و سایر منابع اطلاعاتی موجود و نیز انجام آزمایشات لازم ، اقدام به برآورد عوامل 9 گانه MPSIAC در کل حوضه علی آباد و نیز در 7 زیرحوضه مطالعاتی آن گردید. در ادامه جهت تعیین میزان فرسایش و رسوب در زیرحوضه ها از روابط موجود در این زمینه استفاده شد. نتایج نشان داد که گسترده ترین تیپهای فرسایشی در کل حوضه تیپ 6 و 7 به ترتیب با مساحت 4/23 و 7/12 کیلومتر مربع می باشد. جهت سهولت در امر مدیریت منابع آب و خاک زیرحوضه ها اقدام به اولویت بندی آنها بر اساس سه عامل گل آلودگی، تولید رسوب و ضریب رسوب دهی گردید. بر این اساس زیرحوضه های S2 و S211 به ترتیب با تولید رسوب 5/7 و 4/7 هزار تن در سال دارای بیشترین میزان رسوب می باشد. در انتها به منظور شناسایی مهمترین عوامل دخیل در بروز تغییرات مقدار نمره عوامل 9 گانه MPSIAC در بین زیرحوضه ها اقدام به انجام تحلیلهای آماری فاکتور آنالیز و به دنبال آن تجزیه خوشه ای به منظور گروه بندی زیرحوضه ها گردید. نتایج تحلیلهای آماری نشان داد مهمترین عوامل مؤثر در توضیح تغییرات بین عوامل MPSIAC را به ترتیب شامل استفاده از زمین، زمین شناسی سطحی، پوشش سطح زمین و خاک می باشد. نقشه های مربوط به گسترش تیپهای فرسایشی در حوضه به همراه سایر نقشه های مرتبط ارائه شده است.

فرسایش و رسوب، MPSIAC ، GIS ، تحلیل آماری، حوضه آبخیز علی آباد چادگان