فاطمه زاهد - هییت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
آرسام صلاحی مقدم - کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

یکی از اثرات خارجی که ناشی از تردد و حجم ترافیک راه است، هزینه نگهداری راه می باشد. در ادبیات اقتصادی ، هزینه هایی که عاملان ایجاد کننده آنها کاربران حمل و نقل) پرداخت نکرده و به اجتماع تحمیل شده اند، هزینه های خارجی شناخته می شوند. در ایران هنوز برآورد پولی مناسبی از هزینه نگهداری سالیانه آزاد راه ها به تفکیک نوع وسیله نقلیه وجود ندارد. در این مقاله این شکاف تحقیقاتی مدنظر قرار می گیرد و هزینه خارجی مذکور برای وسایل نقلیه مختلف در آزاد راه های کشور در سال 1393 با بهره گیری از آمار تفکیکی تردد برآورد می شود. نتایج حاکی است که بیشترین هزینه خارجی نگهداری سالیانه تحمیل شده بر آزاد راه ها از سوی ماشین های سواری و وانت می باشد که بدلیل حجم بالای تردد این وسایل بر آزاد راه ها می باشد. بطوریکه در سال 1393، 47 درصد هزینه مذکور بابت تردد وسایل نقلیه سواری و وانت بوده است. در این خصوص سهم کامیون های دو و سه محور معادل 8 درصد ، اتوبوسها 11 درصد ، کامیون دو محور سبک و مینی بوس 15 درصد و کامیونهای سه محور به بالا 19 درصد هزینه نگهداری سالیانه آزاد راه بوده است

هزینه خارجی، نگهداری سالیانه، آزاد راه