مژده نورمحمدیان - استاد راهنما
مهدی غلامرضایی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهرمان
حسین ابراهیمی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهرمان

برای شناخت آرا و اندیشه های تربیتی خصوص آراء و اندیشه های تربیت اسلامی لازم است نظریات اندیشمندان مسلمان را مورد بررسی قرار دهیم و برای فهم بهتر و جامع تر آنها لازم است این نظریات را با نظریات اندیشمندان غربی مورد مقایسه قرار دهیم در این مقاله ما قصد داریم برای شناخت بهتر تعلیم و تربیت اسلامی آراء و اندیشه های تربیتی شهید مطهری را با اندیشمند غربی ژان ژاک رسو مورد بررسی قرار دهیم، روش انجام پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و بررسی کتاب های موجود درباره تعلیم و تربیت از نظر شهید مطهری و همچنین آراء و اندیشه ها تربیتی رسو بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش بدین صورت بوده است که هردو تربیت را شکوفایی استعدادهای فرد تعریف می کنند و انسان را موجودی متفکر و دارای قوه عقل می دانند و به پرورش عقلانی تاکید دارند و هر دو اندیشمند شناخت را امری ممکن می دانند و ابزار شناخت را حس و عقل می دانند. شهید مطهری تزکیه نفس را نیز از ابزار های شناخت می داند. و هدف تربیت از نظر آن دو ،به غایی و اهداف واسطی در تربیت عقیده دارند ولی نوع اهداف فرق می کند.در باب اصول تربیت شهید مطهری و روسو به تعقل و تفکر به عنوان اصول اساسی تربیت عقیده دارند و همچنین به نیاز های طبیعی و توجه به طبیعت کودک اشاره می کنند. توجه به استعدادها و توانایی های فردی از نقاط اشتراک شهید مطهری و روسو است .روسو به دو روش مشاهده ونظر و حل مساله و اکتشافی در امر تربیت اعتقاد دارد در صورتی شهید مطهری روش های چون تشویق و نتبیه، وعظ، تفکر، شک دستوری و تربیت با رفتار معتقد است. با بررسی های انجام شده روش حل مساله و اکتشاف روسو با روش تفکر شهید مطهری هم خوانی دارد. و در سایر روش ها نسبت به هم نظرات متفاوتی دارند. مراحل تربیت، در این زمینه شهید مطهری و روسو تقریبا نقاط مشترکی ندارند اما با توجه به تقسیم بندی مرحله تربیت به دو مرحله توسط شهید مطهری که ویژگی های خاص کودک را در نظر گرفته است و همچنین نظر روسو مبنی بر در نظر گرفتن ویژگی های سنی کودک در مراحل رشد و اینکه سن یادگیری را بر مبنای تفکر از 12 سالگی می داند تا حدودی می شود گفت با هم نقاط مشترکی دارند منتها در سن شروع تفکر باهم افتراق دارند.

شهید مطهری، ژان ژاک روسو، تعلیم و تربیت