سهراب امیریان - استادیار دانشگاه پیام نور
احمد کرمی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری

یکی از اهداف مهم برنامه ریزی و طراحی شهری، ایجاد شرایطی است که در آن شهروندان به آسانی به خدمات شهری دسترسی داشته باشند. مراکز خدمات بهداشتی و درمانی در تامین سلامت فرد و جامعه تاثیرگذار هستند. مکان یابی صحیح این مراکز و توزیع بهینه کاربری های بهداشتی- درمانی و بیمارستان ها به منظور دسترسی همه اقشار جامعه و تامین سلامت و رفاه عمومی، ضروری است. در شهر ایلام توزیع فضایی مراکز بهداشتی – درمانی بر اساس شاخص های مکانی، جمعیتی، دسترسی و اصول مدیریت بحران توزیع نشده و این امر سبب ازدحام و ترافیک در مرکز شهر، دسترسی با تاخیر به مراکز اورژانسی و درمانی، رفت وآمد اضافی و محرومیت و کاهش و دشواری دسترسی بخش عمده ای از جمعیت شهر از خدمات بهداشتی – درمانی می شود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP همراه با نرم افزار GIS ابزاری سودمند در دخالت دادن معیارهای مختلف برای مکان یابی کاربری های مختلف ازجمله مراکز بهداشتی درمانی است. تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد که تنها 17 درصد پهنه شهر ایلام دارای شرایط مطلوب برای مکان گزینی مراکز بیمارستانی بر اساس شاخص های استاندارد است. بیشتر مراکز بهداشتی و درمانی شهر ایلام در محیط-های پررفت وآمد، بخش تجاری و مسیر خیابان های پرسروصدا واقع شده اند که دسترسی به خدمات و بهبود وضعیت بیماران را دشوار می کند. با توجه به افزایش جمعیت و محدودیت توسعه فیزیکی شهر ایلام در بیشتر جهات، پیشنهاد می گردد اراضی مناسبی جهت تخصیص به این کاربری شناسایی و حفظ گردد.

توزیع فضایی، مراکز بهداشتی- درمانی، شهر ایلام