محمد شیخ - استادیار زبان و ادبیات عرب ، دانشگاه سیستان وبلوچستان
ساره سالاری - دانشجوی کارشناسی ارشد ، زبان و ادبیات عربی

دعای گرانقدر زیارت جامعه ی کبیره از جمله دعاهای ارزشمند و والایی است که توسط امام هشتم ما شیعیان امام هادی )علیه السلام( روایت شده است . این دعا در بردارنده ی مفاهیم و مضامین والایی است که به معرفی جایگاه امامان معصوم و قرب ومنزلتشان به خدای بلند مرتبه ، به شیوه ای بلاغی پرداخته شده است . یکی از بارزترین وجوه بلاغی دراین دعای شریف که بسیار به کار برده شده وبه خوبی قابل مشاهده است ، اطناب می باشد. اطناب افزونی لفظ بر معناست وبرای فایده ی تقویت معنا وتاکید آن است . ازجمله شاخه های اطناب ، ایضاح بعد از ابهام است .کاربرد کلمات مبهم سپس توضیح آنها یکی از جنبه های بلاغت کلام می باشد که به وفور در این دعا به کار رفته است. این مقاله به روشی تحلیلی- توصیفی فرازهایی از دعای زیارت جامعه ی کبیره را مورد بررسی موشکافانه قرارداده است وبه بررسی اسلوب های ابهام به کار رفته در این دعا ، نظیر اسم های موصول ، جملات شرطی ، صفت ، ضمایر و... می پردازد و در پی آن است تا پاسخی برای این اسلوب بلاغی بیابد که چرا در جای جای این متن ادبی از ایضاح بعد از ابهام استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که کاربرد کلمات مبهم به منظور تاثیردر مخاطب می باشد. با توجه به این موضوع که ، کلام ویی، قرآن سرشار از وجوه بلاغی است ، سایر ادعیه از جمله دعای شریف زیارت جامعه ی کبیره نیز از این کلام حق الهام گرفته است.

زیارت جامعه کبیره ، الاطناب ، ایضاح بعد از ابهام ، کلمات مبهم