تاثیر مخاطب بر فرم و ساختار زبانی مکاتبات رشیدالدین فضل االله همدانی

رشیدالدین فضل االله همدانی از جمله برجسته ترین وزرای ایلخانیان است که دوران وزارتش با تغییرات سیاسی و اقتصادی چشمگیری در ایران همراه بود. مجموعه مکاتبات بر جای مانده از وی در کتابی با نام سوانح الافکار رشیدی جمع آوری گردیده اند. بررسی این مکاتبات از نظر مخاطب شناسی، نحوه تعامل رشیدالدین با طبقات اجتماعی سهیم در قدرت را بر ما روشن میسازد. این مقاله با تحلیل ساختارهای زبانی ای چون: فرم مکاتبات، واژهگزینی، کنشهای گفتاری و وجهیت جملات، به بررسی روابط سیاسی رشیدالدین با دو گروه اصلی مخاطبانش یعنی عالمان دینی و حاکمان ایلخانی میپردازد. تحلیلهای زبانی گویای این امر است که عالمان دینی در نزد رشیدالدین از احترام بسیاری برخوردار بودهاند، در حقیقت ر شیدالدین به نفوذ ای شان در میان مردم چ شم دوخته بود و جذب حمایت آنان را فر صتی برای بخ شیدن اقتدار بی شتر به حکومت ایلخانی میدان ست. از سوی دیگر حاکمان ایلخانی در حقیقت بازوان اجرایی اندیشه های سیا سی ر شیدالدین به شمار می رفته اند و مسیولیت اعمال اصلاحات غازانی در شهرها و ولایات بر عهده ایشان بوده است.