حسین علینقی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین.
ناصر محسنی نیا - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

یکی از رویکردهای سبک شناسی علمی، رویکرد سبک شناسی لایه ای است که زبان متن را از دیدگاه زبان شناسی در لایه های مختلف زبانی تحلیل و بررسی میکند. زبانشناسان، زبان را به لایه ها و سطوح مختلفی چون آواشناسی، خط شناسی، واژه شناسی، نحو یا دستورشناسی، معناشناسی و کاربردشناسی تقسیم میکنند تا راه مطالعه زبان را آسانتر نمایند. از آنجا که گزینش واژگان و در نهایت چینش آنها در کنار هم یا همان نحو کلام، ارتباط مستقیمی با سبک هنرمند دارد، بررسی لایه نحوی متن میتواند سبک شناس و منتقد را برای رسیدن به یک تحلیل درست یاری کند. برای بررسی لایه نحوی اشعار کمال الدین اسماعیل، شاعر معروف قرن ششم و هفتم هجری و ملقب به خلاقالمعانی، الگوی گذرایی در دستور نقش گرای هلیدی را انتخاب نمودهایم. این الگو با توجه به معنای کلام، تلاش میکند تا تحلیل درستی را از نحو کلام و ارتباط آن با معنا نشان دهد. نتایج این بررسی نشان میدهد که کمال بیشتر از صورتهای مادی نسبت به صورتهای ذهنی برای بیان مقاصد خود استفاده کرده است.

سبک شناسی، لایه نحوی، کمالالدین اسماعیل، الگوی گذرایی، دستورنقش گرای هلیدی