محمدامیر مشهدی - دانشیار زبان فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
میناسادات ملاشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

سبک وحدتی است که در آثار کسی به چشم می خورد. یک روح یا ویژگی مشترک و متکرر در آثار شاعران است. در ایران واژه ی سبک را اول بار رضا قلی خان هدایت در مقدمه ی تذکره ی خود به کار برده است. خاقانی شروانی شاعر قرن ششم و محسن تاثیر تبریزی شاعر قرن یازدهم می باشند،که بین این دو شاعر چند قرن فاصله است.شعر این دو به لحاظ زمانی و سبکی متفاوت اند اما از جهت شکل و قافیه همسانی دارند. از نمونه این شباهت ها می توان به مجموعه اشعاری اشاره کرد که با ردیف آفتاب سروده شده است. افزون بر این قصیده ی خاقانی و میرزا محسن،انوری، سیف فرغانی، حزین لاهیجی و... از شاعرانی هستند که اشعاری با همین وزن،قافیه و ردیف سروده اند.خاقانی این قصیده را در مدح قزل ارسلان،فرمانروای آذربایجان سروده و میرزامحسن تبریزی قصیده ی خود را در مدح حسن ابن علی مجتبی سروده است. پس از مطالعات سبک شناسانه،اسلوب شاعری این دو سخنور در این رساله که بیشتر بر سبک شناسی ادبی استوار است با توجه به انواع سبک شناسی و تعاریف رایج سبک به این نتیجه رسیدیم که بین سبک آذربایجانی و سبک هندی تشابه و تفاوتی وجود دارد که تا به حال کمتر مورد توجه شارحان قرار گرفته است. هدف اصلی مقاله این است که به بررسی مختصات سبکی قصاید دو شاعر،تبیین شباهت و تفاوت ها بپردازد.

خاقانی شروانی، محسن تاثیر تبریزی،سبک،قصیده و مختصات ادبی