نقد فرمالیسم پارادوکس پردازی در غزلیات کلیم کاشانی

پارادوکس چیزی نیست جز طرح مفاهیم و بیان اندیشه ها به صورت نامتعارف وعادت زدا که ذهن مخاطب را به اندیشه ورزی، تامل، جستارگرایی و پرسشگری وادار میسازد. ذهنی که به چنین مرحلهای دست یافته، به یکی از متعالترین مراحل رشد و خلاقیت رسیده است. پارادوکس در حقیقت یک امکان زبانی است برای برجسته سازی معانی و مقاصد پنهان که به جهت هنجار زبان و عبارت ستیزی، موجب شگفتی و در نتیجه التذاذ هنری میشود. نوعی واگرایی در بیان مطالب است تا مخاطب به بازنگری و بازآفرینی معنای آن راغب شود. کلیم کاشانی)همدانی( استاد مسل م کاربرد پارادوکس و از چهره های شاخص سبک اصفهانی، در قرن یازدهم هجری به شمارمی آید.کاربرد پارادکس های شگفت انگیز از ویژگیهای برجسته ی شعرای سبک اصفهانی است و کلیم، برای خلق مضامین جدید و پرهیز از مضامین تکراری به ابداع انواع پارادوکس، دست یازیده است. او برای بیان و ابراز دل مشغولی های خود از مفاهیم پارادوکسی _که سرشار از مضامین متضاد است._ بهره میگیرد. به یقین او این دل مشغولی ها را در جهان اطرافش می بیند که توانسته است به راحتی دربافت و بدنه ی کلام خویش جای دهد. پارادوکس هایی که در غزلیات کلیم کاشانی خودنمایی و جلوه میکند نشانی از ساختار آشفته و پریشان اجتماع و حوزه ی فکری اوست که همواره بر وجود درونی شاعر سایه انداخته است. نگارنده در این پژوهش پارادوکس هایی که در صد ) 100 ( غزل از غزلیات کلیم کاشانی کاررفته است به بوته ی نقد فرمالیسم نشانده است. به یقین پارادوکس های بکارگیری شده در شعرکلیم نشانی ازتضادهای فکری و اجتماعی آن دوران نیز دارد که در سروده های کلیم به زیبایی تجلی و فرم یافته است.

Keywords:

کلیم کاشانی , غزلیات , فرمالیسم , پارادوکس پردازی