ناهید زالی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد
موسی محمودزهی - دانشیار دانشگاه ولایت

تمام وقایع گذشته، حال و آینده ی بشر در بستری به نام زمان تعریف پذیرند. از این رو، از دیر باز این مقوله در باورها، فرهنگ و اسطوره ی انسان ها جایگاهی والا داشته است. از آن هنگام که آدمی پا به عرصه ی تمدن نهاد و کتابت به زندگی وی راه یافت، در پی ثبت احوال گذشتگان و حال خود برای آیندگان بود. این مقوله ای است که میتوان به آن نام انتقال فرهنگی داد زمان یکی از مهمترین مقولاتی است که بشر از دیرباز خلقت خود به آن توجه داشته و آن را گرامی می داشته است. آدمی از گذشته تا کنون به دنبال معیاری برای تقسیم بندی زمان بودهاست و در ادوار مختلف برحسب شرایط زندگی انسان ها در هر عصر، این تقسیم بندی تعریف میشود. گاهی وقایع دینی اهم موضوع و گاهی مسایل سیاسی یا اجتماعی، و گاهی... مورد توجه است. ایران نیز با پیشینه ی محکم فرهنگی و اساطیری خود از این اصل مستثنی نیست و همواره بر آن بوده که با دخیل کردن فرهنگ، جغرافیا و علم ستاره شناسی به این تقسیم بندی معنا بخشد. از جمله ی این تقسیم بندی های زمانی هزاره، سده، سال، ماه و روز را می توان نام برد که در پژوهش حاضر مقوله ی روز و نوع تقسیم بندی و ارزش و اهمیت آن در یکی از اندرزهای متون فارسی میانه مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه گیری حاصل از این بررسی اهمیت روزهای یک ماه و کاربرد هر یک از نظر فرهنگی، دینی، اجتماعی و اسطورهای را نشان میدهد. محتوای هر کدام از اندرزها را میتوان با رویکرد تاریخ، فرهنگ، اساطیر و به طور کلی جهان بینی ایران مورد بررسی و تحلیل قرار داد و یا با رویکردی مقابله ای با تاریخ، فرهنگ، اساطیر و جهان بینی ملل دیگر مقابله کرد. اهمیت توجه به زمان به عنوان ظرفی برای انجام رویدادها در بخشی از تاریخ ایرانی میانه در این اندرزنامه به روشنی پیداست.

فارسی میانه، روز، زمان، اندرزنامه