جهانگیر پیری سرای - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
امیرحسین افکاری سیاح - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
منصور راسخ - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

در این تحقیق، سختی توده گندم در ارقام مختلف کشت شده در استان اردبیل توسط شاخص توزیع اندازه ذرات (PSI) اندازهگیری شده و نتایج حاصله با نتایج به دست آمده از آسیاب کردن توده های گندم مقایسه شد. ارقام گندم تحت بررسی شامل سرداری، آذر2، حیدری، زارع و پیشگام بوده و از آسیاب آزمایشگاهی در سرعتهای دورانی 3000 و 5000 دور بر دقیقه و مدت زمان 2 و 3 دقیقه موجود در گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه محقق اردبیلی استفاده شد. شاخص PSI در سازمان غله استان آذربایجان شرقی برای این ارقام گندم اندازه گیری شد و نتایج به دست آمده با نتایج حاصل از آسیاب آزمایشگاهی مقایسه گردید. درصد رطوبت اولیه به عنوان فاکتوری مهم بر سختی دانه اندازه گیری شده و مقدار آن در رقم سرداری 6/4 درصد، در رقم حیدری 5/37 درصد، در رقم آذر2 این مقدار برابر 5/16 درصد، در رقم پیشگام این مقدار برابر 5/96 درصد و بالاخره در رقم زارع برابر 6 درصد میباشد. نتایج آسیاب کردن نشان داد که رقم حیدری دارای بالاترین سختی بوده و با افزایش مدت زمان و سرعت دورانی، شکست توده گندم در آسیاب افزایش پیدا میکند. نتایج اندازهگیری سختی دانه گندم توسط آسیاب آزمایشگاهی تطابق بالایی با نتایج شاخص PSI داشت. شاخص PSI در رقم سرداری (خیلی نرم) برابر با 31/9 درصد، در رقم حیدری (سخت) برابر با 15/4 درصد، در رقم زارع (فوق العاده نرم) برابر با 37/4 درصد، در رقم پیشگام (خیلی نرم) برابر با 31/9 درصد و در نهایت در رقم آذر2 (نیمه سخت) برابر با 18/5 درصد بود.

آسیاب، سختی دانه، توزیع اندازه ذرات، گندم