محمود احمدپور - دانشجوی دکتری دانشگاه زابل
محمود صبوحی صابونی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

در این تحقیق، قیمت گذاری آب آبیاری به عنوان ابزاری برای مدیریت تقاضای آبهای زیرزمینی در منطقه ی دشتستان مطالعه شد. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه با کشاورزان پیشرو دشتستان جمع آوری شد. بااستفاده از روش ارزش کنونی قیمت تمام شدهی هر متر مکعب آب برای کشاورزان، برابر با84/93ریال به دست آمد. از سوی دیگر، با استفاده از برنامه ریزی ریاضی بازهای 1، قیمت سایهای - یعنی بهره وری نهایی هرمتر مکعب آب- در فصل بهار در بازهی [ 2328،178 ]، تابستان در بازه ی [ 549،364 ] و پاییز و زمستان دربازه ی [ 1802،10 ] ریال به دست آمد. برای بررسی اثربخشی قیمت گذاری، تابع تقاضای معیاری آب برای فصول مختلف و کل سال برآورد شد. نتایج نشان داد که کشاورزان درصد ناچیزی از ارزش اقتصادی آب (قیمت سایه ای آن) را در قالب هزینه های استحصال میپردازند. نتایج حاصل از برآورد تابع تقاضا نیز نشان داد که تقاضای آب آبیاری در فصول مختلف نسبت به تغییر قیمت آب در آن فصول کم کشش و تقاضای آب کل سال نسبت به تغییر قیمت آب در هر یک از فصول بسیار کمکشش است. در واقع، کشاورزان در مقابل افزایش قیمت آب نه تنها به صورت کاهش مصرف در آن فصل، بلکه به صورت تخصیص مجدد آب در کل سال واکنش نشان میدهند. با توجه به یافته های تحقیق، سیاست قیمتگذاری آب آبیاری، بر کاهش مصرف آن چندان اثر بخش نیست.

آب های زیرزمینی، برنامه ریزی ریاضی بازهای، تابع تقاضای معیاری