مهریار صدرالاشرافی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
محسن علیخانی - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی

سیاست های مداخلهی دولت در قیمت گذاری محصولات کشاورزی از سیاست های رایج بیشتر کشورهای در حال توسعه بویژه در دهه های اخیر بوده است. در ایران نیز بسیاری از کالاهای زراعی و دامی، تحت تاثیر این مداخله ها قرار داشته است. هدف کلی این تحقیق، استفاده از شاخص نرخ حمایت برای اندازه گیری آثار سیاست های مداخله ی مستقیم دولت در قیمت گذاری محصولات زراعی (بررسی موردی محصول پنبه) طی دوره ی زمانی 86-1361 است. الگوی مورد استفاده برای نخستین بار به وسیله ی گروهی از پژوهشگران در پروژه ی بانک جهانی در تحلیل اقتصادی آثار سیاست های مداخله ی دولت در قیمت گذاری کالاهای کشاورزی در 18 کشور از مناطق مختلف جهان استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که نخست، اثر سیاست های مداخله ی مستقیم بر پنبه مثبت بوده است. افزون بر آن، این اثرات بسته به این که نرخ حمایت اسمی و یا ضمنی مورد محاسبه قرار گیرد و نیز با توجه به نرخ ارز مورد استفاده در قیمت های مرزی متفاوت است. دوم تغییر جهت سیاستهای قیمت گذاری در سال 69، در عمل جهت گیری حمایت از تولید داشته است. پیشنهاد میشود برای مقایسه ی ساختار حمایت محصولات مختلف کشاورزی، به محاسبه ی نرخهای حمایت در مورد دیگر محصولات مهم زراعی و دامی مانند گندم، برنج، گوشت قرمز و شیر توجه شود.

پنبه، سیاست قیمت گذاری، نرخ حمایت اسمی، نرخ حمایت ضمنی، قیمت های مرزی