حمید محمدی - استادیار دانشگاه زابل، گروه اقتصاد کشاورزی

تجارت آزاد محصولات کشاورزی بر بهبود رفاه اقتصادی موثر است. تجزیه و تحلیل این سیاست در سالهای اخیر یک هدف کلیدی برای کشورهای مختلف بوده است. از سوی دیگر، تجارت آب مجازی در سیاستهای آب گزینه یی برای استفاده ی پایدار از منابع آب، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران بوده است. این مطالعه به بررسی تاثیر دو سیاست تجاری با و بی تجارت آزاد محصولات کشاورزی بر رفاه اقتصادی، دادوستد آب مجازی و پایداری منابع آب میپردازد. این تحلیل با یک مطالعه ی موردی در استان فارس ایران و از راه یک مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت انجام شد. نتایج نشان داد که تاثیر سیاست آزادسازی تجاری بر دادوستد آب مجازی مربوط به محصولات مختلف متفاوت است. به طور کلی این سیاست خالص صادرات آب مجازی را کاهش میدهد و منجر به حفظ و پایداری منابع آب در مناطق مورد مطالعه میگردد. علاوه بر این، سیاست آزادسازی تجاری منجر به اضافه شدن رفاه خالص مصرف کنندگان محصولات کشاورزی میشود. با این حال، افزایش رفاه خالص تولیدکنندگان محصولات کشاورزی بستگی به تغییرات الگوی کشاورزی مناطق کشت قبل و بعد از اجرای این سیاست دارد.

آزادسازی تجاری، آب مجازی، پایداری، رفاه، برنامه ریزی ریاضی مثبت